برنامه های اجرایی دولت الکترونیک، مردم سالاری الکترونیک وحرکت به سمت حکمرانی الکترونیک نه تنها به منظور ارائه هرچه مطلوب تر خدمات به شهروندان، بلکه برای بهبود کارآیی و اثربخشی بخش عمومی، افزایش مشارکت مردم در امور عمومی و سیاسی و ایجاد شفافیت و پاسخ-گویی در امور دولتی طراحی شده است.در این زمینه مردم سالاری الکترونیک به¬عنوان اهرمی برای شفافیت در عرصه های سیاسی دولت درنظر گرفته می شود و مطرح شدن برنامه دولت الکترونیک و حرکت به سمت حکمرانی الکترونیک همراه با توسعه مداوم فناوری اطلا عات وارتباطات، منجر به این اتفاق نظر شده است که استفاده از این فناوری های نوین هرچه سریع تر در تمامی عرصه های ارائه خدمات به شهروندان جامعه، اجرایی شود و در نهایت با استفاده از فناوری های نوین در عرصه های سیاسی، دولتی و مدیریتی، موجبات مشارکت و تعامل هرچه بیش تر بین مردم و نهادهای حکومتی فراهم آید.
حکمرانی الکترونیک؛ کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در بخش عمومی با هدف بهبود ارائه اطلاعات و خدمات به مردم، ترغیب آن ها به مشارکت در فرآیندهای تصمیم گیری و الزام دولت به پاسخ گویی بیش تر و عملکرد کاراتر و شفاف¬تر است. به عبارت دیگر در این فرآیند؛ داده و اطلاعات با استفاده از رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی مبادله می شود و بدین طریق ارتباط آسان¬تر و موثرتر دولت با جامعه مدنی و کسب وکار فراهم می شود.مفهوم حکمرانی الکترونیک در ارتباط تنگاتنگ با کسب وکار الکترونیک، دولت الکترونیک و دموکراسی الکترونیک است. دموکراسی الکترونیک به ساختار و فرآیندهایی اشاره دارد که همه تعاملات الکترونیکی میان حکومت منتخب و شهروندان انتخاب کننده را در برمی گیرد. حکومت الکترونیک؛ نوعی از به کارگیری کسب وکار الکترونیک در حکمرانی است و به فرآیندها و ساختارهای مربوط به ارائه خدمات الکترونیکی به آحاد جامعه می پردازد.
در همین راستا مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در تازه ترین گزارش خود در حوزه مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی؛ به موضوع «حکمرانی الکترونیک: تحلیل استنادی پژوهش های ملی و بین المللی با رویکردی به آینده ایران» پرداخته است.بر اساس گزارش کارشناسی مرکز بررسی ها؛ با توجه به این که حکمرانی الکترونیک؛ مفهومی میان-رشته ای دارد، توجه به ابعاد مدیریتی، فنی، فناوری، اجتماعی، اقتصادی و ساختاری آن به یک میزان حایز اهمیت است؛ بنابراین سیاست گذاری وزارت علوم و فناوری اطلاعات و ارتباطات در راستای جذب پژوهشگران سایر رشته های مرتبط، از جمله: علوم کامپیوتر، فنی و مهندسی، اقتصادی، تصمیم گیری و خط مشی گذاری و … که هر یک می توانند از رویکرد تخصصی خود به مطالعه در حوزه حکمرانی الکترونیکی بپردازند، اهمیت زیادی دارد.
چراکه قطعا؛ تحقق یک پروژه موفق میان-رشته ای مانند حکمرانی الکترونیک، مرهون توجه پژوهش، بررسی و پرداخت هم زمان و همه¬جانبه به تمامی ابعاد آن است.اهمیت حکمرانی الکترونیک در دنیای امروز غیرقابل‌انکار و چشم‌پوشی است تا حدی که در ایران هم به‌منظور «اجرای بندهای هفتم، هشتم، نهم و دهم اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و سیاست‌های کلی نظام اداری و اصل چهل و چهارم قانون اساسی، اقتصاد مقاومتی، امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات و برنامه ششم توسعه کشور، ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) و همچنین مصوبات شورای عالی فضای مجازی، قانون حکمرانی الکترونیکی تصویب و ابلاغ شد». (لایحه حکمرانی الکترونیک، ۲۰۱۸) اما با توجه به اهمیت زیاد آن در مجامع بین‌المللی و حتی ملی، متأسفانه این حوزه، در کشور بسیار کم موردتوجه پژوهشگران قرارگرفته و همان تعداد معدود پژوهش انجام‌گرفته هم بسیار پراکنده و به‌دور از روندی نظام‌مند و کارا هستند.»
در نهایت این گزارش اشاره می کند که نزدیک‌ترین و جدیدترین پژوهش خارجی، مربوط به پژوهش بیندو، سانکار و کومار (۲۰۱۹) است که در پژوهشی با عنوان «از حکمرانی مرسوم به‌سوی دموکراسی الکترونیکی: ردیابی روند توسعه تحقیقات حکمرانی الکترونیک با استفاده از ابزار تجزیه و تحلیل شبکه»، به بررسی تحولات پویای تکوین حکمرانی الکترونیک شامل تکوین، جابه‌جایی پارادایم‌ها، تنوع موضوعات پژوهشی و حوزه‌های پژوهشی در حال ظهور پرداخته است.پژوهش های بیندو پیش‌بینی کرده که انتظار می‌رود فناوری آینده web 4 نقشی کلیدی در سرعت بخشیدن به مسیر توسعه آینده حکمرانی الکترونیک داشته باشد؛ و با استخراج تم‌های مقالات گذشته با استفاده از تحلیل محتوا، چهار مرحله اصلی تکامل در چارچوب‌های سیستم اطلاعات حکمرانی الکترونیک، مدل بلوغ، مدل‌های ارزیابی، مدل‌های رضایت و تطبیق کاربر، ارتباط چندکاناله، افزایش تعامل کاربر و رسانه‌های اجتماعی، فاز و دموکراسی الکترونیکی، مشارکت الکترونیکی، رسانه‌های اجتماعی ازجمله شبکه‌های اجتماعی و داده‌های باز را بیان کرده است.
نظرات کاربران