پارادوکس اندروید: تلفن های هوشمند بسیار، درآمد اندک

تلفن های هوشمند بازاری گسترده و گردش مالی بالایی دارند، اما این گردش مالی لزوما به درآمد هنگفت برای سازندگان ختم نمی شود؛ شاید حتی بتوان گفت بسیاری از آنها به انتظاراتشان که در مورد فروش پرچمدار خود داشته اند، دست نمی یابند.

به تازگی محققان می گویند که اپل حال ۹۳ درصد از سود بازار اسمارت فون ها را می بلعد؛ هفت درصد از سود برای این همه تولید کننده ی ریز و درشت که بیشترشان هم سازندگان اندروید هستند، باقی مانده است. اگرچه مجموع تولید و فروش اسمارت فون های اندرویدی بسیار بالاتر از محصولات اپل است اما این تولید کنندگان به جایی رسیده اند که برای به دست آوردن بخش بیشتری از این سهم هفت درصدی با هم می جنگند. این اتفاقات چگونه روی داده و چرا اپل به این میزان از سود دهی رسیده است؟

همه چیز از زمان توسعه ی گجت ها شروع شد. بر خلاف رقبا، اپل خود را همانند ایستگاهی تک-محصوله برای مشتریان به نمایش گذاشت؛ این شرکت کالیفرنیایی پلتفرم خود را در خانه توسعه داد و سالانه به ارائه ی یک الی دو اسمارت فون رضایت می دهد. تولید اندک و نداشتن مدل های رنگارنگ باعث می شود تا هزینه های جانبی طراحی، توسعه و ساخت از روی دوش اپل برداشته شود. (این دقیقا یکی از بزرگترین مشکلاتیست که سامسونگ و ال جی با آن رو به رو هستند.) حالا فرمول جادویی حاشیه ی سود بسیار بالا را نیز به مواد لازم اضافه کنید تا دریابید رقم ۹۳ درصد از کجا آمده است.

در ادامه می خواهیم به این موضوع بپردازیم که چگونه تولید کنندگان اندرویدی می توانند سهم خود را از پیش غذا، به غذای اصلی تبدیل کنند و در نهایت هم به ایده هایی خواهیم پرداخت که منوی کمپانی های یاد شده را سودآور تر خواهد ساخت. با نیوزآی تی همراه باشید.

درک کردن مشکل

برعکس اپل، سازندگان تلفن های اندرویدی از جمله سامسونگ، ال جی و HTC از پلتفرمی که توسط یک کمپانی شخص ثالث به نام گوگل توسعه یافته بهره می گیرند. احتمالا در پس زمینه ی ضمیر ناخودآگاه خود می پندارید که «اندروید پلتفرمی رایگان است» اما این گفته ی قدیمی، چندان هم درست نیست.

هسته ای نرم افزاری این پلتفرم توسط هر کسی قابل به کار گیری و اعمال تغییر است؛ اما چیزی که قابل استفاده خواهد بود از محصولی که در تلفن اندرویدیتان می بینید تفاوت های بسیاری خواهد داشت و اکثر این تفاوت ها را نیز می توان در نبود سرویس های موبایلی گوگل (Google’s Mobile Services یا GMS) دید. از این سرویس ها می توان Gmail، Google Maps و از همه مهم تر Google Play را نام برد و سازندگان برای داشتن آنها باید لایسنس هایی را از گوگل خریداری نمایند. مشخص نیست این سرویس ها چقدر هزینه در بر دارند و گوگل چه مقدار از مشتریان خود دریافت می کند اما گمان می رود این قیمت بین ۴۰ تا ۷۴ هزار دلار (بستگی به مقدار تولید) متفاوت باشد.

هزینه هایی مانند لایسنس های GMS، تولید یا تهیه سخت افزار و همچنین توسعه ی رابط کاربری شخصی هزینه هایی سرسام آور برای تولیدکنندگان در پی دارد. حال که با بخشی از این هزینه ها آشنا گشتید، یک بار دیگر اشاره می کنیم که اپل، سالانه نهایتا دو تلفن همراه تولید می کند اما شرکتی مانند سامسونگ، به رقمی بالاتر از ۱۵ عدد دست پیدا می نماید. بازاریابی برای هر محصول به شکل جداگانه، از سویی دیگر باعث می شود تا دست یابی به «پول» برای این شرکت ها کم کم تبدیل به یک رویا شود.

سازندگان چه راهی پیش رو دارند؟

تولید کنندگان، سالانه تعداد بسیار زیادی اسمارت فون اندرویدی می سازند که بالاترین و پایین ترین سطح سخت افزاری میانشان یافت می شود. چنین رویکردی، تمام نیاز بازار را پوشش می دهد اما از لحاظ هزینه جانبی که وارد می کند، منطقی نیست. اگر آنها می خواهند به سود دهی برسند باید از داشتن کاتالوگی چندین صفحه ای دوری کنند.

اگر یک سازنده تمام تمرکزش را به شکل سالانه بر روی یک یا دو تلفن همراه قرار دهد و آن را به بازار عرضه کند، آیا رقبایش با تولید سالانه ی ۱۰ الی ۱۵ اسمارت فون می توانند پاسخی به او دهند؟ این دقیقا بخشی است که نیاز به تغییر دارد. تصور کنید اگر سامسونگ در سال ۲۰۱۵ صرفا گلکسی S6 و نوت ۵ را معرفی کند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این کار باعث می شود تا مبالغ هنگفتی که صرف تبلیغات هر محصول می شوند و همچنین تلفن هایی که طرفدار خاصی ندارند نیز کاهش یابند. به یاد داشته باشید که برای طراحی و توسعه ی ارزان ترین اسمارت فون ها نیز سرمایه زیادی از دست می رود.

شاید تولید دو تلفن در سال آن هم برای شرکتی نظیر سامسونگ اندکی دور از ذهن باشد اما بسیار بهتر از این است که این کمپانی اسمارت فون هایی تولید کند که در طول عمرشان صرفا شاید یک بار اندرویدی جدید بر قامت خود بینند.

سایر راه حل های احتمالی

سازندگان اندرویدی راه های دیگری هم برای بازگشت به سودآوری دارند و یکی از بهترین آنها استفاده از پروژه ی Android Silver بوده که بر اساس آن، گوگل به تولید کنندگان و سرویس دهنده های مخابراتی پول می دهد تا با استاندارد ها و مشخصات سختگیرانه ی اهالی مانتین ویو،‌ ابزار هایی ساخته شود. اول: این کار نیاز به همکاری تقریبا تمام سازندگان داشت و گویا گوگل حتی حاضر شده تا مبلغ یک میلیارد دلار برای هزینه های بازاریابی دستگاه های مبتنی بر Android Silver بپردازد. دوم: اینکه این برنامه هیچگاه به شکل رسمی رونمایی نشد و صرفا به دلیل عدم اطمینان مدیران این شرکت از سودآوری اش، فعلا بر روی میز لری پیج خاک می خورد.

حتی اگر روزی گوگل تصمیم بگیرد Android Silver را به سرانجام برساند،‌ این امر باعث نمی گردد که خود سازندگان نتوانند راهکار مشابهی در پیش گیرند. برای مثال، اچ تی سی همراه برای استفاده از بروز ترین سخت افزار ها در پرچمدارهایش تحسین شده اما این سازنده ی تایوانی معمولا برای دستیابی به سودآوری، با مشکلات بسیاری رو به رو بوده است. اگر HTC تصمیم به باز نشستگی رابط کاربری خود به نام Sense بگیرد و به سوی اندروید خالص حرکت کند و آپدیت های این پلتفرم را نیز به موقع ارائه کند، چه احتیاجی به بیش از این گردن خم کردن در برابر گوگل و استفاده از Android Silver خواهد داشت؟ این ایده نه تنها برای HTC، بلکه برای همه ی سازندگان دیگر قابل اجراست. بزرگترین عاملی که باعث اتلاف وقت در ارائه ی نسخه ی جدید اندروید در سایر پرچمدار ها از سوی سازندگان می شود، بهینه سازی رابط کاربری هر شرکت برای خود است.

آن روی سکه

از آنجایی که خود اندروید، رایگان و متن باز است، هر کسی می تواند از آن استفاده و اصلاحش کند. این موضوع می تواند برای کمپانی ها، موقعیتی ایجاد کند تا قادر شوند پلتفرم باب میل خود را از دل هسته ی اندروید بیرون کشند. البته این ایده آنقدرها هم جدید نیست و استارت آپی نظیر سیانوژن پیش از این در همین جاده قدم گذارده است.

سرویس های موبایلی گوگل را که ابتدا در موردشان صحبت کردیم را به یاد دارید؟ به دلیل نخریدن لایسنس ها، اندرویدی که این شرکت ها از این راه به دست خواهند آورد، بدون بسیاری از اپلیکیشن های پیش فرض گوگل است؛ همانگونه که تمام اپلیکیشن هایی که برند گوگل را یدک می کشند از رام های CyanogenMod غایب هستند. این رام حتی با وجود نداشتن Google Play، باز هم توانسته ارتباط خوبی با کاربران برقرار سازد.

نه تنها استارت آپ های کوچک، بلکه حتی آمازون هم از هسته ی اندروید برای خط تولید تبلت Kindle خود استفاده کرده است. تنها تفاوت در این بخش است که این ابر-خرده فروش، توانست اپ استور شخصی خود را بر آن بنا گذارد.

سامسونگ هم برای خود فروشگاهی به نام Galaxy Apps store دارد که البته صرفا محدود به دستگاه های خودش است. شاید هنوز کمی زمان نیاز باشد،‌ شاید اتحاد برخی تولید کنندگان ضرروی به نظر برسد اما پس از این اتحاد، آنها می توانند با کمک هم جانشینی شایسته برای Google Play ایجاد نمایند.

خط پایان

اندروید ماندنیست. اما ضعف اش در سودآوری ممکن است سازندگانی را به سوی ایجاد پلتفرم های دیگر بکشاند. سامسونگ در حال توسعه ی تایزن است و مایکروسافت با ویندوز فون اش برای تولیدکنندگان فرش قرمز پهن کرده است.در این میان، سازندگانی که همچنان تمایل به استفاده از اندروید دارند برای بقا و ادامه ی سود دهی های اندکشان، باید مدل تجاری خود را تغییر دهند و بهترین راه برای شروع این تغییر هم کم کردن انواع مختلف تولیدات در دسته ی اسمارت فون هاست. تا زمانی که این تغییرات انجام شود و یا گوگل ماشه ی Android Silver را بکشد، همه سازندگان به بوفه ای رایگان دعوت شده اند که هرچقدر دلشان بخواهد می توانند بخورند، البته این بوفه بی قانون هم نیست، قاشق و چنگال در اینجا قیمتی بین ۴۰.۰۰۰ الی ۷۵.۰۰۰ دلار دارند.