ظاهراً دوران تلاش برای رسیدن به اهداف، گذشته است و شما می‌توانید با تکیه بر میزان قابل قبولی از اطلاعات و اندکی هوش و سرعت عملا از داخل خانه و با لباس راحتی مبالغی را کسب کنیدکه در گذشته یا در سرزمین‌های دیگر با عرق ریختن و خستگی بسیار به دست می‌آوردند. کافی است اپلیکیشن یکی از این مسابقات آنلاین وطنی که ازقضا از تلویزیون هم پخش می‌شود را روی گوشی‌تان نصب کنید و قدم در راه خوشبختی بگذارید! مسابقه‌ای که ابتدا توسط یک سامانه هوشمند حمل‌ونقل برگزار شد و هنوز هم ادامه دارد و بعد توسط تلویزیون ادامه پیدا کرد و هنوز هم انجام می‌شود.
کپی؛ همان نقشه همیشگی
حتی یک درصد هم احتمال ندهید که این بازی‌ها بدیع و تازه است. مدت‌هاست حاضری‌خوری در بخش‌های مختلف جامعه همه‌گیر شده است. این بازی نمونه‌های مشابه دارد و اصطلاحا Live Game Show نامیده می‌شوند. بازی‌هایی که از اسم‌شان پیداست باید به‌صورت برنامه زنده اجرا شوند و به شارژ اینترنتی و مسائل دیگر وابسته نیستند. مسابقاتی مانند HQ trivia و Swag IQ از مشهورترین این نمونه‌ها هستند. درآمد این مسابقات برخلاف نمونه‌های داخلی از تبلیغات و همکاری با برند‌ها و شرکت‌هاست. مثلا بازی HQ Trivia به‌صورت زنده بین شرکت‌کنندگان برگزار می‌شود که هر روز ساعت ۳ و ۹ بعد‌از‌ظهر به وقت آمریکا برگزار و در آخر هفته‌ها ساعت ۹ بعد‌از‌ظهر به‌طور مستقیم توسط کمدینی به نام «اسکات رگوفسکی» و «شارون کارپنتر» اجرا می‌شود. پس از خواندن سوال به شرکت‌کنندگان ۱۰ ثانیه فرصت داده خواهد شد تا پاسخ سوال را از بین گزینه‌ها بدهند و اگر کسی برنده نشود، جایزه به رقابت در بازی بعدی منتقل خواهد شد.
شرکت‌کنندگان باید یک حساب شخصی باز کنند و هنگامی که جواب اشتباه دهند از بازی خارج می‌شوند، اما می‌توانند ادامه مسابقه را تا آخر دنبال کنند. جایزه نقدی چیزی بین ۱۰۰۰ و ۱۸۰۰۰ دلار است و درصورت برنده‌شدن خیلی سریع به حساب شخص برنده واریز خواهد شد. در این نوع مسابقات همه‌چیز شفاف است و برگزارکنندگان به‌دلیل اینکه دغدغه کسب سود یا حتی تامین هزینه‌ها را ندارند، تمرکز خود را بر بالابردن سطح کیفی مسابقه گذاشته‌اند. شرکت‌کنندگان نیز با آگاهی و شناخت پا به این مسابقات می‌گذارند و تلاش می‌کنند سطح اطلاعات خود را بالا ببرند نه اینکه برای برنده‌شدن سراغ ترفندها و شگردهای خاص بروند.
اولین کپی ایرانی‌اش
اولین‌بار که این مسابقه در داخل کشور برگزار شده توسط یک سامانه حمل‌ونقل اینترنتی مشهور انجام شد. تعداد سوالات ۱۲ عدد بود و زمان برگزاری‌اش نیز ساعت ۹ شب بود؛ روندی که ظاهرا هنوز ادامه دارد و جایزه بین تمام افرادی که به سوالات پاسخ درست داده‌اند، تقسیم می‌شود. درصورتی که مبلغ جایزه افراد به ۲۰ هزار تومان رسیده باشد، می‌توانند با وارد کردن شماره شبا آن را دریافت کنند. سوال اصلی شرکت‌کنندگان این مسابقه و آنها که از بیرون نگاه می‌کردند این بود که برگزاری این مسابقه برای این سامانه حمل‌ونقل چه سود مالی دارد؟ جواب‌هایی هم داده شد؛ از کم‌شدن شارژ اینترنتی گرفته تا جذب اسپانسر و البته ماین‌کردن «بیت کوین». درنهایت اما گفته شد که اسپانسر هزینه جوایز را متقبل می‌شود. البته محاسبات نسبی نشان می‌دهد هر شرکت‌کننده برای شرکت در این مسابقه بین هزار تا دو هزارتومان (با توجه به مدت زمان حضورش در این مسابقه) از بسته اینترنتی‌اش کم می‌شود. گفتنی است که شرکت‌کنندگان با کد معرفی این بازی به دیگران می‌توانستند «جون اضافه» به دست آورند. اما به‌تازگی خرید آن نیز ممکن شده و فروش «جون اضافه» نیز راه دیگری برای «اسنپ کیو» است که بتواند به درآمد برسد. البته به این مسابقه نقدهایی نیز وارد شد؛ غلط‌بودن برخی سوالات و پاسخ‌ها، کم‌شدن شارژ اینترنتی و محدودکردن شرکت‌کنندگان به آنهایی که گوشی‌شان سیستم اندروید دارد از جمله این موارد است.
رفت به تلویزیون
بعد از موفقیت نسبی این مسابقه، تلویزیون هم طبق معمول به سراغ تکرار تجربه‌های موفق رفت. «روبیکیو» نام مسابقه‌ای است که از اپلیکیشن «روبیکا» قابل دسترسی است و این یعنی برای شرکت در روبیکیو، باید ابتدا اپلیکیشن روبیکا دانلود شود. در این مسابقه ۱۰ تا ۱۵ سوال اطلاعات عمومی پرسیده می‌شود و زمان پاسخگویی به هر سوال ۱۵ ثانیه است. تنها کسانی در این مسابقه می‌برند که بتوانند به تمامی سوالات پاسخ صحیح دهند و شرکت‌کنندگان حتی با یک پاسخ غلط هم از مسابقه حذف خواهند شد.
«مادر مُرد از بس که جوون نداشت»؛ شاید علی حاتمی فکرش را نمی‌کرد که سال‌ها بعد از ساخت فیلم «مادر» امکان «جون اضافه» پیدا شود. یکی از ویژگی‌هایی که امکان بردن در این مسابقه را آسان می‌کند، جون اضافه است. اگر کسی یکی از سوالات را اشتباه پاسخ دهد، با داشتن جون اضافه می‌تواند به مسابقه برگردد. استفاده از جون اضافه تنها در سوالات یک تا هشت ممکن است و در سوالات ۹ و ۱۰ کسی نمی‌تواند از آن استفاده کند. همچنین در هر مسابقه تنها یک‌بار امکان استفاده از جون اضافه وجود دارد.
اعداد شگفت‌انگیز
این «جون اضافه» البته به این سادگی‌ها نیست و عده‌ای را جاندارتر و عده‌ای را هم بی‌جان می‌کند. بیایید به‌صورت میانگین ۵۰۰ هزار نفر را در این مسابقه شریک بدانیم. اگر هر شرکت‌کننده به‌طور متوسط یک «جون اضافه» به قیمت ۲۸۰۰ تومان بخرد به چه عددی می‌رسیم؟ یک میلیارد و چهارصد میلیون تومان برای زمانی حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه. حالا به‌طور میانگین درنظر بگیریم که این مسابقه در یک شب، سه هزار نفر برنده داشته باشد. با توجه به اینکه مبلغ جایزه هر شب، ۵۰ میلیون تومان است به هر نفر در حدود ۱۷ هزار تومان می‌رسد. صبر کنید، این همه ماجرا نیست. برنده ۱۷ هزار تومان نمی‌تواند پولش را بردارد و خرج کند. این مبلغ اعتباری است که او برای استفاده از امکانات اپلیکیشن روبیکا به‌دست می‌آورد و وارد کیف پول روبیکایی‌اش می‌شود و می‌تواند با آن برای خرید بلیت، فیلم، موسیقی و… و درواقع در جهت رونق کسب‌وکار روبیکا اقدام کند. با کسر مبلغ ۵۰ میلیون تومان از درآمد میانگین یک میلیارد و چهارصد میلیون تومانی به عدد شگفت‌انگیزی می‌رسیم؛ یک میلیارد و سیصد و پنجاه میلیون تومان فقط برای یک شب و فراموش نکنیم که آن ۵۰ میلیون تومان نیز اصطلاحا «این جیب به آن جیب» می‌شود.
کدام اطلاعات؟ کدام هوش؟
فارغ از اینکه در نمونه‌های داخلی گاهی دو جواب درست قرار دارد یا غلط‌های فاحشی دیده می‌شود مثل اینکه نویسنده کتاب «نامه‌های عاشقانه یک پیامبر» را پائولو کوئیلو می‌دانند و پایتخت ترکیه را استانبول، اما درنهایت خروجی مناسبی دست مخاطب را نمی‌گیرد. سوالات ابتدایی این مسابقات معمولا به‌شدت آسان و گاه خنده‌دار هستند و سوالات انتهایی عجیب و فوق‌العاده سخت. در نمونه فوتبالی این مسابقه برای مخاطب چه سودی دارد که بداند مثلا اولین کرنر دربی پایتخت در چه زمانی زده شده یا فلان سیاره چقدر دورتر از فلان سیاره است؟ حتی سوالات را هدفمند هم طراحی نکرده‌اند و مخاطب با چند شب همراهی با این مسابقه به نتیجه خاصی نمی‌رسد مگر خالی‌شدن جیبش.
تبدیل صداوسیما به قمارخانه به بهانه درآمدزایی یا حضور بخش خصوصی هیچ توجیهی ندارد. این برنامه‌ها اثرات روانی مخرب بر اقشار ضعیف جامعه می‌گذارد و آنها را از شغل‌هایشان و حتی جایگاه‌شان سرخورده و ناامید می‌کند. فضیلت تلاش نادیده گرفته می‌شود و سودهای «یهویی» جایش را می‌گیرد. فارغ از اینکه باید به مناسبات این بازی‌ها و رقم‌هایی که رد و بدل می‌شود هم حساس شد و بجاست که نظارت صحیح و شجاعانه‌ای بر این درآمدها صورت گیرد.
نظرات کاربران