⚫️ پیچیدگی‌هایی که اینترنت خلق کرده برخی را به این فکر انداخته است که اگر به‌کلی اینترنت نداشتیم دنیا به جای بهتری برای زندگی تبدیل می‌شد. این افراد اگر می‌توانستند، به ابتدای تاریخ می‌رفتند و از اختراع چرخ و آتش شروع می‌کردند؛ از نظر این گروه دنیای بدون چرخ و آتش قطعاً دنیای بهتری است.
⚪️ در میان پنج نسل اینترنت، از نظر سطح بلوغ ما در مرحلۀ سوم هستیم و کسب‌وکارهایی که در سال‌های پایانی قرن بیستم در دنیا خلق شدند این روزها در ایران در حال رشد هستند. نسل چهارم اینترنت که پیچیده‌تر از نسل‌های قبلی است هنوز در ایران به کسب‌وکار تبدیل نشده و کاربران ایرانی مصرف‌کنندۀ محصولات غیرایرانی هستند. برخی تصور می‌کنند تولید داخل به این معناست که دسترسی کاربران به محصولات خارجی را قطع کنیم و بلافاصه محصولات ایرانی مشابه خلق کنیم.
⚫️ مشکل این گروه این است که هر پدیده را صرفاً در لایۀ کاربرد و از جنبه‌های عملکردی دیده‌اند. در حالی که هر پدیده در اینترنت چهار سطح دارد و برای اینکه بتوانیم دستاوردهایی قابل‌قبول داشته باشیم باید بتوانیم هر چهار سطح را هم‌زمان داشته باشیم. برای اینکه چهار سطح را بشناسیم، به‌عنوان نمونه تلفن همراه را بررسی می‌کنیم. تلفن همراه دو لایۀ کاربرد و پیاده‌سازی دارد. در لایۀ کاربرد تلفن همراه عکاسی می‌کند و تماس‌های تلفنی را برقرار می‌کند و کارهای دیگر.
⚪️ در لایۀ پیاده‌سازی هم مواردی مانند ذخیرۀ اطلاعات یا دسترسی به پیکس‌های دوربین قرار دارد. کاربران یک پدیده را از لایۀ کاربرد می‌بینند و معمولاً توجهی به لایۀ پیاده‌سازی ندارند. منتها تصمیم‌گیران، طراحان، دولتمردان، رگولاتورها و کارآفرین‌ها باید لایۀ پیاده‌سازی را هم‌زمان با لایۀ کاربرد ببینند. علاوه بر این، در این دو لایه علاوه بر جنبه‌های عملکردی جنبه‌های غیرعملکردی هم وجود دارد.
⚫️ به‌عنوان مثال رابط کاربری زییا تأثیری بر عملکرد ندارد ولی یک جنبۀ غیرعملکردی مهم برای موبایل است. نادیده‌ترین لایه اما لایۀ پیاده‌سازی جنبه‌های غیرعملکردی است و تفاوت‌ها در این لایه‌ها خودش را نشان می‌دهد. ذخیرۀ امن اطلاعات، مصرف بهینۀ انرژی، صحت کارکرد و حفظ حریم خصوصی کاربر در لایۀ پیاده‌سازی باید موردتوجه قرار گیرد و با اینکه یک جنبۀ غیرعملکردی است، از مهم‌ترین بخش‌های یک محصول است.
⚫️ کسانی که اینترنت را خلاصه‌شده در یکی‌دو شبکۀ اجتماعی خارجی مانند توییتر و اینستاگرام می‌بینند متأسفانه هیچ تصوری از ابعاد اینترنت ندارند. کسانی هم که تصور می‌کنند اینترنت پدیده‌ای است که در ایران و بدون تعامل با فعالان این حوزه‌ها در جهان قابل‌توسعه است درکی از توسعه ندارند.
⚪️ حالا نکتۀ مهم این است که اینترنت در سال‌های گذشته به چاه نفت جدید دنیا تبدیل شده است. یکی از جنبه‌های مهم غیرعملکردی در اینترنت دسترسی‌پذیری است. در جهان دسترسی‌پذیری آن‌قدر مهم است که بین ۹۹.۹۹ درصد و ۹۹.۹۹۹ درصد تفاوت‌های سنگینی وجود دارد. وقتی کشوری به‌صورت خودخواسته دسترسی‌پذیری‌اش را کاهش می‌دهد، به زبان ساده به این معناست که دسترسی‌اش به چاه‌های جدید نفت جهان را بسته است.
⚫️ بنابراین همۀ عددهایی که این روزها درباره ضرر و زیان‌های ناشی از قطع اینترنت منتشر می‌شود، خواسته یا ناخواسته، یک اشکال بزرگ دارند؛ هر عددی که بدهیم و بگوییم کسب‌وکارها چقدر ضرر کرده‌اند در برابر زیانی که اقتصاد کشور به‌خاطر عدم دسترسی به این چاه جدید نفت متحمل می‌شود قطره‌ای در برابر دریاست.
⚪️ وقتی ما با دست خودمان از یک بازی که در نهایت می‌توانیم از آن سود ببریم بیرون می‌افتیم، ضرر بسیار بزرگی کرده‌ایم که با عدد نمی‌توان ابعاد آن را نشان داد. اینترنت این توان را دارد که اقتصاد کشور را بزرگ‌تر کند و در نهایت GDP ایران افزایش یابد و در نتیجه رفاه بالا برود. قطع اینترنت یعنی لگد زدن به مسیر توسعۀ اقتصادی در دنیای جدید.
⚫️ در سرمایه‌گذاری، بیشتر از ضرر، سودی که از دست رفته آزاردهنده است. وقتی اینترنت را به دلیل برخی جنبه‌های عملکردی و کاربردی قطع می‌کنیم، در واقع همۀ آن کسانی را هم که می‌توانستند در لایۀ پیاده‌سازی فعالیت کنند ناامید می‌کنیم.
⚪️در زمان قطعی اینترنت حتی کسانی که کارشان توسعۀ محصولات وب بود دچار مشکل شدند؛ برخلاف تصور، تولید محصولی کاربردی در دنیای وب نیاز به استفادۀ پیوسته و آنلاین از ده‌ها و صدها سرویس دارد و قطع اینترنت یعنی از کار انداختن توان تولید ایران. در قطع اینترنت مهم‌تر از ضررِ تحمیل‌شده سودی است که از دست رفت.
✍🏽/ رضا قربانی، روزنامه‌نگار فناوری
نظرات کاربران