این داستان اینترنت ماهواره ای موضوعی است که در کشورمان محبوبیت خاصی پیدا کرده و برخی فکر می کنند تا چند ماه دیگر می توانند با خرید تجهیزات آن از این اینترنت استفاده کنند.البته این گمانه ها زمانی پر رنگ تر شد که ویدئویی از ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی در این خصوص در شبکه های اجتماعی دست به دست شد. او در این ویدئو درباره اینترنت ماهواره‌ای استارلینک می‌گوید که با خرید تجهیزات و پرداخت اشتراک ماهانه می‌توان از این امکان در کشور استفاده کرد و با توجه به قیمت آن برای مجتمع ها به صرفه خواهد بود.
هرچند این صحبت های فیروزآبادی مربوط به دو ماه قبل، یعنی همزمان با گمانه زنی‌ها درباره کاندیداتوری او در انتخابات ریاست جمهوری بود اما برای بسیاری این سوال به وجود آمده که آیا واقعا می توان با خرید تجهیزات از اینترنت ماهواره ای در کشورمان استفاده کرد. هر چند تصاویری هم در همین زمینه از تجهیزات استارلینک که ادعا شده بود متعلق به ایران است منتشر و خیلی زود مشخص شد متعلق به کاناداست اما کلاهبردارانی درحال فروش این تجهیزات که اصلا وجود ندارد به مردم هستند. به هر حال قبل از این که در دام این کلاهبرداران بیفتید بهتر است از کم و کیف اینترنت ماهواره ای در ایران و نحوه فروش تجهیزات آن آگاه شوید.
استارلینک اصلا چیست؟
به گزارش روزنامه خراسان استارلینک پروژه ای است که توسط شرکت اسپیس ایکس انجام می شود و هدف آن مهیاسازی اینترنت در کره زمین و فضاست. این شرکت با استفاده از تعداد زیادی ماهواره که در اطراف زمین قرار می گیرند قصد دارد تمامی زمین را به اینترنت متصل کند. این سرویس می خواهد بهترین سرعت را برای مکان های دورافتاده که سرویس دهنده های اینترنت به آن ها خدماتی ارائه نمی کردند فراهم کند.
با اینترنت ماهواره ای، فیلترینگ از بین می رود؟
طی سال های گذشته چندین پروژه اینترنت ماهواره ای با شکست مواجه شده‌اند، اما این بار استارلینک از حمایت اسپیس ایکس برخوردار است و در صورت موفقیت‌آمیز بودن پروژه، فیلترینگ و مشکلات ارتباطات زمینی به کلی از بین خواهد رفت. گفتنی است این ماهواره‌ها در کنار ارائه ارتباط رادیویی، با ارتباطات لیزری، شبکه بزرگی را در زمین ایجاد می‌کنند که علاوه بر افزایش کیفیت و سرعت اینترنت، نحوه نظارت بر محتوا توسط کشورها و فیلترینگ را به کلی تغییر می‌دهند و می‌توان گفت عصر ارتباطات جدیدی شکل خواهد گرفت. اگر این شرکت ها از لحاظ اقتصادی با مشکل مواجه نشوند و فازهای بعدی طرح‌های خود را ادامه دهند، اپراتورهای اینترنت مستقر روی زمین نیز با مشکل بزرگی مواجه خواهند شد و حتی احتمال دارد به فراموشی سپرده شوند.
قیمت اشتراک و تجهیزات اینترنت ماهواره‌ای
از جمله سوالات اساسی دیگری که در خصوص اینترنت ماهواره ای مطرح می‌شود، قیمت تجهیزات و خدمات آن است. برای روشن شدن این موضوع، می‌توان به ایمیلی که شرکت اسپیس ایکس به کاربران خود ارسال کرده استناد کرد. این شرکت قیمت خدمات خود را برای کاربران آمریکایی متشکل از ۴۹۹ دلار هزینه خرید دیش ماهواره ای و ۹۹ دلار هزینه ماهانه سرویس اعلام کرده است. اگر این تجهیزات با همین حدود قیمت در دسترس متقاضیان ایرانی قرار گیرد به معنی هزینه حدود دو میلیون و ۳۰۰ تا دومیلیون و ۵۰۰ هزار تومانی با دلار ۲۳ تا ۲۵ هزار تومانی برای اشتراک ماهانه است. در ضمن باید برای خرید دیش ماهواره ای هم حدود ۱۲ میلیون تومان هزینه پرداخت کرد که با توجه به سرعت بالا و اینترنت نامحدود برای مجتمع ها هزینه چندانی نخواهد بود.سرعت این اینترنت را هم از ۵۰ تا ۱۰۰ مگا بیت تخمین می زنند.
چطور این تجهیزات را خریداری کنیم؟
نکته مهمی که در این باره وجود دارد این است که این تجهیزات را چطور باید تهیه کرد. برای خرید تجهیزات هم اکنون باید در سایت این شرکت ثبت نام و پول تجهیزات را پرداخت کنید و در انتظار بمانید تا نوبت تان شود و این تجهیزات به دست تان برسد. در این میان، عده‌ای شیاد و فرصت طلب از نگرانی مردم برای دستیابی به اینترنت پرسرعت، باکیفیت و بدون محدودیت سوء‌استفاده کردند و مدعی فروش اشتراک و تجهیزات استارلینک شدند، این در حالی است که یورو نیوز در گزارشی به نقل از مدیران اسپیس ایکس مدعی شده که تعداد ثبت نام به حدی است که بیش از یک سال افراد برای دریافت تجهیزات باید در صف بمانند.البته برخی این مدت زمان را تا ۳ سال هم پیش بینی کرده اند. پس هرچند که در سایت اسپیس ایکس نام تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، بندرعباس، اهواز، سیستان و بلوچستان و … به عنوان مراکز تحت پوشش اینترنت استارلینک ذکر شده ولی باز هم با توجه به آن چه نوشتیم گول تبلیغات کلاهبردارانی را که در فضای مجازی مدعی فروش تجهیزات استارلینک هستند، نخورید.
آیا اینترنت استارلینک در ایران قابل استفاده است؟
اگر چه از لحاظ تئوری می‌توان از اینترنت ماهواره‌ای در هر کجای جهان استفاده کرد و تنها لازمه آن داشتن یک دیش مخصوص است، ولی اسپیس ایکس خیلی واضح بارها اعلام کرده است که قصد ارائه اینترنت ماهواره‌ای بدون اجازه دولت ها را ندارد. البته حتی اگر اسپیس ایکس در مذاکره با مسئولان ایرانی موفق به کسب اجازه خدمات دهی در ایران شود، بسیار بعید است که به دلیل تحریم های آمریکا بتواند به صورت رسمی سرویس اینترنت خود را در ایران ارائه دهد. در این میان برخی معتقدند شاید با قاچاق تجهیزات به داخل کشور بتوان از این اینترنت در کشور استفاده کرد اما آنتن‌های استارلینک بنا به ماهیت شان باید از موقعیت دقیق جغرافیایی خود مطلع باشند تا بتوانند با تنظیم خودکار زاویه دیش در بهترین وضعیت برای ارتباط با ماهواره قرار بگیرند.
این یعنی اسپیس ایکس اگر بخواهد می‌تواند از موقعیت هر آنتن استارلینک باخبر باشد و آنتن هایی را که در کشورهای غیرمجاز هستند از کار بیندازد. حتی اسپیس ایکس می‌تواند ماهواره های خود را طوری تنظیم کند که هنگام عبور از بعضی کشورها سیگنالی ارسال نکنند؛ به ویژه این که کشورهایی مثل روسیه، چین و هند قابلیت منهدم کردن ماهواره در مدار را دارند و اسپیس ایکس هم علاقه‌ای به ایجاد تنش با این کشورها ندارد.
اینترنت ماهواره‌ای؛ یک گام تا واقعیت
روزنامه آرمان‌ملی نیز در گزارشی با همین موضوع نوشت: اینترنت امروز یکی از حیاتی‌ترین نیازمندی‌های مردم است؛ بخش بزرگی از کسب‌وکارها از این طریق یا انجام می‌شوند یا در این بستر شکل گرفته‌اند به گونه‌ای که هرگونه اختلال در سرعت و پهنای باند یا ایجاد محدودیت به هر شکلی می‌تواند باعث اختلال گسترده‌ای در شبکه اقتصاد برخط و آنلاین کشور شود. با این حال مجلس به ظاهر انقلابی در طرح موسوم به صیانت از کاربران در فضای مجازی با استدلال به ولنگاری این فضا و اینکه خود آمریکا ۲۰۰ قانون برای کنترل فضای مجازی دارد و فضاسازی برای رانت و فساد مدعیان ساخت پیام‌رسان‌های داخلی با قدرت مشابه خارجی؛ تصمیم بر این گرفته که شبکه پیام‌رسان‌های خارجی را با محدودیت از طریق کاهش پهنای باند مجازات کند ولی در واقع مجلس با این طرح کاربران را برای عدم استقبال از پیام‌رسان‌های داخلی مجازات کرد!
سروصدای زیادی شد و اعتراض به این طرح در سطوح مختلف جز آنهایی که سودشان در مخالفت با نظر مردم است، بلند شد ولی مجلس به کار خودش ادامه داد تا اینکه خبر آمد اینترنت ماهواره‌ای ایلان ماسک که سال‌ها درباره آن صحبت می‌شد قادر به پوشش ایران هم هست و در حال حاضر این پوشش در شهرهای مختلف وجود دارد.
اینترنت ماهواره‌ای استارلینک یکی از دستاوردهای بزرگ ایلان ماسک است که سال‌ها در صدر اخبار جهان قرار داشت و امروز از پوشش این ماهواره در ایران صحبت به میان آمده است.
فارغ از اینکه این اینترنت امروز برای مردم ایران قابل استفاده باشد یا نه باعث خوشحالی مردم و کاربران اینترنت شد و حتی آگهی‌های فروش مودم‌های مخصوص این اینترنت در سایت‌ها و اپلیکیشن‌های خدمات آگهی منتشر شد! با این اوصاف بیایید نگاهی دقیق‌تر به این اینترنت داشته باشیم و ببینیم در حال حاضر دقیقا چه اتفاقی رخ داده است.
براساس آنچه کارشناسان ارتباطات اعلام کرد‌ه‌اند این اینترنت هنوز در ایران قابل دریافت نیست، هرچند که این روزها حتی از لینک‌های ثبت نام برای دریافت این اینترنت در فضای مجازی دست به دست می‌شود. در واقع باید گفت این تصاویر موضوع تازه‌ای نیستند و افراد می‌توانند با پیش ثبت نام در مناطقی که هنوز سرویسی توسط این شرکت ارائه نمی‌شود، خودشان را آماده کنند تا به محض ارائه سرویس در آن منطقه، از این سرویس استفاده کنند.
به‌نظر می‌رسد مناطقی مانند تهران هم قرار نیست تا پایان سال ۲۰۲۱ هم تحت پوشش قرار بگیرند، اما شنیده‌ها حکایت از این دارد که در برخی نوارهای مرزی ایران با کشورهای همسایه، امکان پیش ثبت نام به‌وجود آمده است.
گذر از فیلترینگ در تمام جهان
یکی از ویژگی‌های اینترنت ماهواره‌ای استارلینک این است که براساس گفته ایلان ماسک مالک اسپیس ایکس این اینترنت قابل فیلترکردن نیست و هیچ کشوری نمی‌تواند با استفاده از این ابزار برای این اینترنت محدودیتی را ایجاد کند، ولی نکته‌ای که وجود دارد این است که این ماهواره و ماهواره‌های مربوط به پروژه اسپیس ایکس برای استقرار در فضای بالای کشورها باید براساس قوانین هوانوردی اجازه رسمی بگیرند. برخی از کارشناسان ارتباطات و فعالان این عرصه هم معتقدند که «درصورتی که اینترنت ماهواره‌ای بخواهد در هر کشوری فعال شود، باید کلیه استانداردهایش را با رگولاتور فضایی آن کشور مطابقت بدهد تا اجازه بهره‌برداری پیدا کند.
همانطور که مثلا تلفن ماهواره‌ای ثریا، به محض گرفتن نمایندگی در ایران از وزارت ارتباطات مجوز دریافت کرد. تصور این است که سازمان تنظیم مقررات رادیویی و سازمان فضایی، اگر اینترنت استارلینک راه بیافتد و ایران را تحت پوشش خود قرار بدهد آن را تحت پوشش و رگولاتوری و مجوز خود قرار می‌دهند.» رئیس و مدیر ارشد عملیاتی اسپیس ایکس پیش از این گفته بود این شرکت قصد ندارد قوانین کشورها را نقض کند برای همین این شرکت برای ارائه خدماتش، با همه کشورها و دولت‌ها مذاکره می‌کند. بر این اساس ممکن است با توجه به اصرار داخلی برای مسدودسازی اینترنت، این شرکت به ایران اینترنت ندهد.
سرعت بالا و عطش کاربران
یکی از ویژگی‌های شبکه‌های اینترنتی در جهان سرعت بالا است تا کاربران بتوانند در کمترین زمان ممکن بیشترین حجم را در اختیار داشته باشند؛ در ایران سرعت اینترنت بسته به شرایط متغیر است و اگر شرایط سیاسی و اجتماعی و اقتصادی مناسب باشد کمبود زیرساخت یا اختلال در ارائه خدمات افت سرعت امری عادی است! اما براساس آنچه اعلام شده قرار است اینترنت ماهواره‌ای استارلینک سرعیت برابر ۳۰۰ مگابایت در ثانیه را ارائه دهد هرچند «استارلینک» همین حالا هم به کاربران سرعت دانلود تا حداکثر ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه و سرعت بارگذاری تا حداکثر ۲۰ مگابیت در ثانیه را ارائه می‌دهد. به این ترتیب، با تاخیری برابر با ۲۰ میلی‌ثانیه، اینترنت ماهواره‌ای «استارلینک» قرار است به آن چیزی نزدیک باشد که نسل پنجم شبکه تلفن همراه ارائه می‌کند.
تحولی در جهان ارتباطات
امید رهبر، کارشناس حوزه فناوری درباره اینترنت ماهواره‌ای گفت: «اینترنت ماهواره‌ای تحول بزرگی در عرصــه ارتباطات جهان به‌ویژه ایران ایجاد می‌کند و مباحثی مانند فیلترینگ به کلی از بین خواهد رفت و سرویس‌های بزرگی چون یوتیوب با سرعت و کیفیت بالا در دسترس ایرانیان قرار خواهد گرفت، ایران در لیست درخواست استارلینک قرار گرفته است و ارائه آزمایشی اینترنت ماهواره‌ای شرکت اسپیس ایکس برای همسایگان و غرب ایران فراهم شده است. گــزارش برخی کاربران در فضای مجازی نشان‌دهنده در دستــرس بودن اینترنت ماهواره‌ای در برخی مناطق ایران است.»
او افزود: «اگر چه سرویس‌دهی رسمی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران دور از انتظار است، اما دفاتر رسمی این شرکت در ترکیه، امارات، کویت، قطر و سایر کشورهای همسایه، دسترسی غیرمستقیم به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را فراهم خواهند کرد، به‌نظر می‌رسد ارائه سرویس اینترنت ماهواره‌ای برای کاربران ایرانی مانند سرویس‌های دیگر شرکت‌های آمریکایی غیررسمی، همراه با دردسرهای فراوان و هزینه بالاتر از سایر کشورها خواهد بود.»
او با اشاره به احتمال دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای و از طرف دیگر بحث طرح صیانت از حقوق کاربران در مجلس شورای اسلامی گفت: «این رویکرد اشتباه و تصویب طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، کاربران ایرانی را بیش از همیشه به سمت اینترنت ماهواره‌ای سوق خواهد داد. با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی و اینترنت ماهواره‌ای امید است که راهکارهای بهتری چون کاهش هزینه‌های اینترنت به‌ویژه اینترنت همراه، افزایش پهنای باند، برداشتن محدودیت‌ها و فیلترینگ در دستور کار مدیران و مسئولان قرار گیرد.
محدودسازی اینترنت تاثیرات منفی اجتماعی و اقتصادی بر جامعه خواهد داشت و یک اشتباه بسیار بزرگ و جبران‌ناپذیر خواهد بود.» اصلاحا اینترنت امروز از نان شب هم برای مردم واجب‌تر شده و هیچکس نمی‌پذیرد که به زور و با صلاحدید عده‌ای که به دنبال منافع گروه خاصی هستند دسترسی خود به اینترنت را از دست بدهند. ضمن اینکه توسعه تکنولوژی و پیشرفت فناوری‌های نوین خط بطلانی بر محدودیت‌هایی است که دولت‌ها بر آزادی اینترنت گذاشته‌اند.
نظرات کاربران