برخی از تولیدکنندگان محتوا از تقسیم پهنای باند به داخلی و خارجی و محاسبه‌ی ترافیک نیمبهاء گله‌مندند و شرکت‌های اینترنتی نیز معتقدند اجرای این سیاست نه‌تنها باعث رشد ترافیک داخلی نشده، که سوءاستفاده‌هایی هم به دنبال داشته است. به دنبال این انتقاد‌ها رگولاتوری به زومیت اعلام کرد ممکن است مصوبه‌ای که این سیاست را اجرایی کرده، تغییر کرده یا حذف شود.
کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در جلسه‌ی شماره ۲۵۱ خود در بهمن ماه سال ۱۳۹۵ در راستای تحقق الزامات حاکم بر شبکه‌ی ملی اطلاعات، پیشنهاد داد با توجه به مصوبه‌ی جداسازی پهنای باند داخلی و خارجی، سقف تعرفه‌ی داده‌ی داخلی منابع ترافیک واجد شرایط به میزان پنجاه درصد سقف مصوب تعرفه‌ی داده‌ی بین‌المل تعیین شود. در مصوبه‌ی ۲۵۱ تأکید شده بود که این تفاوت باید در حجم‌های خریداری شده از سوی کاربر نهایی و همچنین بسته‌های تعریف شده از سوی دارندگان پروانه از سازمان، به صراحت و به صورت تفکیک‌شده رعایت شود. در این مصوبه آمده است که: «شرکت ارتباطات زیرساخت موظف است ظرف یک ماه شرایطی را فراهم آورد که با ایجاد “لایه‌ی ملی ترانزیت IP“ ترافیک داده‌ی داخلی به‌صورت مجزا از ترافیک بین‌الملل با تعرفه‌ی معادل حداکثر یک دهم تعرفه‌ی اینترنت در دسترس دارندگان پروانه مرتبط قرار گیرد.»
تا امروز اجرای این مصوبه دو مشکل بزرگ را برای کاربران و البته جامعه تولیدکنندگان محتوا و شرکت‌های اینترنتی به همراه داشته است.
اولین مشکل، نحوه‌ی محاسبه تعرفه‌ی ترافیک داخلی و خارجی است. همین بهمن ماه سال گذشته بود که کاربران پلتفرم‌ها و پیام‌رسان‌های داخلی با اعلام اعتراضات بی‌شمار خبر از این می‌دادند که اینترنت آن‌ها هنگام استفاده از پلتفرم‌های داخلی، نیمبهاء محاسبه نمی‌شد. در آن زمان اپراتورها، روشن بودن فیلترشکن هنگام استفاده از پلتفرم‌های داخلی را علت محاسبه‌ی مصرف قیمت اینترنت با تعرفه‌ی بین‌الملل اعلام کردند. در مقابل این ادعا هم کاربرانی که از پلتفرم‌های داخلی پخش فیلم یا پیام‌رسان‌های بومی استفاده می‌کردند، بارها از تمام شدن حجم اینترنت خود براساس تعرفه‌های اینترنت بین‌المللی گلایه داشتند. اما دومین مشکل از طرف برخی از تولیدکنندگان محتوا و همچنین شرکت‌های اینترنتی مطرح می‌شود.
وقتی کیفیت حرف اول را در تولید محتوا می‌زند
چند هفته‌ی پیش بود که محمدجواد شکوری مقدم، رئیس هیئت‌مدیره‌ی هلدینگ صبا ایده که آپارات، فیلیمو، صباویژن و چند سرویس دیگر را در زیرمجموعه‌ی خود دارد، نسبت به ترافیک نیمبهاء و ترافیک داخل و خارج گله کرد. او در توییتی نوشته بود: «تصمیمی که برای رشد محتوای داخلی گرفته شده بود، کاملاً برعکس عمل کرده ولی شاید کسی شجاعت بیان یا تغییر این تصمیم را نداشته باشد.» او در این توییت تأکید کرده بود که کیفیت محتوا حرف اول را در توسعه می‌زند، چنان‌که استفاده از اینستاگرام در کشور به‌دلیل کیفیت با وجود تمام‌بهاء بودن، رشد کرده است. شکوری ترافیک نیمبهاء و تقسیم داده به داخلی و خارجی را یک تصمیم اشتباه دانست. این فعال حوزه‌ی تولید محتوا در حالی از این تصمیم انتقاد می‌کند که نزدیک به ۵ سال است این سیاست در حوزه‌ی اینترنت کشور اعمال می‌شود.
شکوری در پاسخ به این سؤال زومیت که چرا بعد از ۵ سال نسبت به این مصوبه اعتراض می‌کنند، گفت:
حقیقت این است که ما هم آن روزها چنین تحلیلی نداشتیم و تصور غالب تصمیم گیرندگان و سرویس‌های داخلی این بود که برای مردم می‌تواند جذاب باشد، ولی امروز پس از دو یا سه سال که ثمره و نتیجه‌اش روی میز است، همه به آن واقف هستند که نه‌تنها برای مردم نیمبهاء بودن اهمیت فوق‌العاده‌ای ندارد؛ بلکه به‌دلیل اختلال جدی اقتصادی برای اپراتورهای اینترنت، جذابیت سرویس‌های داخلی از بین رفته و در صورت‌های مالی و طرح‌های کلانشان رشد سرویس‌هایی نظیر اینستاگرام مهم‌تر و پرانگیزه‌تر است.
به باور او، هر سیاستی که باعث شود جذابیت ترویج و همکاری سرویس‌های داخلی نسبت به نمونه‌‌های خارجی کمتر شود مانع رشد سرویس‌ها و محتوا داخلی است. شکوری اعلام کرد: «مردم در روز چندین برابر بیشتر از سرویس‌های داخلی از اینستاگرام استفاده می‌کنند، آیا برایشان نیمبهاء بودن محتوا و سرویس داخلی مهم است یا کیفیت و جذابیت محتوا؟»
اما مدل درست چیست تا هم به نفع تولیدکنندگان محتوای داخلی باشد و هم کاربران؟
شکوری در این مورد می‌گوید که از نظر تأمین‌کنندگان محتوا یا پلتفرم‌های نظیر آپارات و فیلیمو تک‌نرخی شدن قیمت، یعنی تمام‌بهاء شدن، مدل درست‌تر و نتیجه‌بخش‌تری است؛ چرا که طبق ادعای او برای اپراتورها این سرویس‌های داخلی هم جذاب می‌شوند و قراردادهای همکاری و توسعه شکل می‌گیرد. طبق ادعای شکوری با توجه با آمارهایی که در اختیار دارند، ۹۰ درصد مردم به‌دلیل جذابیت یک محتوا به واتساپ یا اینستاگرام سر می‌زنند و هزینه نیم‌بهای پهنای باند داخلی باعث نمی‌شود به جست‌وجوی آن محتوا به‌طور مثال در پلتفرمی مانند آپارات بپردازند.
شرکت‌های اینترنت؛ راضی و ناراضی
از دیگر ناراضیان اینترنت نیمبهاء و جداسازی ترافیک داخلی و بین‌الملل، برخی شرکت‌های اینترنتی هستند که برای اجرای این طرح مجبور به تغییرات زیرساختی در سیستم خود شده‌اند.
محمدعلی یوسفی‌زاده، مدیرعامل شرکت اینترنتی آسیاتک، در گفت‌وگو با زومیت مانند محمدجواد شکوری معتقد است آنچه باعث رشد ترافیک داخلی می‌شود کیفیت محتوا است نه اینکه ترافیک داخلی نیمبهاء باشد. او می‌گوید از ابتدای اجرای این مصوبه این هشدار را داده‌اند که مردم به‌خاطر تخفیف ترافیک به‌دنبال محتوایی که تخفیف خورده باشد نمی‌روند و بسته به کیفیت و موضوع محتوا، آن را استفاده می‌کنند.
او با اشاره به اینکه جداسازی ترافیک داخلی و خارجی و طرح نیمبهاء بودن استفاده از ترافیک داخلی، چه آورده‌ای داشته است، به زومیت گفت:
آورده‌ی این مصوبه به‌تمامی برای سایت‌های دانلود فیلم و سریال خارج، ایجاد سایت‌های دانلود، ایجاد پراکسی‌هایی که روی سرور داخلی برای مردم اینترنت بین‌الملل را بدون فیلتر و نیمبهاء کند، بود.
به اعتقاد او بهترین مدل برای افزایش ترافیک داخلی این است که شرکت زیرساخت که مدیریت ترافیک داخلی و خارجی کشور را دارد، همواره نسبت داخل و خارج را به نحوه‌ی صحیح محاسبه کند و تأثیر آن نسبت را، روی قیمت تعرفه‌ای اینترنت اعمال کند. یوسفی‌زاده تأکید کرد: «درست است که با رشد ترافیک تعرفه‌ها را کاهش داده‌اند؛ اما می‌توانستند خیلی فعال‌تر، دوره‌های ۳ ماه یا ۶ ماه ترافیک داخلی را اندازه‌گیری کنند و قیمت اینترنت نهایی را بر این اساس تنظیم کنند. با این کار دیگر جلوی سوءاستفاده‌های بحث داخلی و خارجی پیش نمی‌آمد.»
مدیرعامل آسیاتک جداکردن ترافیک داخلی و خارجی را کار غلطی می‌داند و اعتقاد دارد در این مورد نه‌تنها مصوبه‌ی ۲۵۱ باعث رشد نشد؛ بلکه کار آن‌ها برای جداسازی ترافیک سخت‌تر شد: «در بخش سرویس‌دهندگی اینترنت، اجرای این طرح هم به جز اینکه روی دست ما برای جداسازی روش داخلی و خارجی هزینه گذاشت و ما را مجبور کرد سرمایه‌ای اضافه برای ایجاد زیرساخت این جداسازی پرداخت کنیم، خروجی دیگری نداشت.»
او تأکید می‌کند که بارها اعتراض خودشان در این زمینه را به گوش رگولاتوری رسانده‌اند که این روش‌ها اشتباه است و اهداف کلان شبکه ملی اطلاعات را که می‌خواهد به رشد محتوا در کشور برسد، برآورده نمی‌کند.
در مقابل این اظهارات، حسین شانهساززاده، مدیرعامل هلدینگ شاتل، این ادعا که نیمبهاء کردن ترافیک داخلی کمکی به رشد محتوا نمی‌کند را رد می‌کند:
این ادعا که نیمبهاء شدن ترافیک داخلی کمکی به تولید و افزایش محتوا نمی‌کند با کدام منطق اقتصادی جور است؟ بعضی‌ها به دنبال این هستند که محتوای خود را به شرکت‌ها بفروشند. ممکن است برای یک آپارات یا نماوا درآمدی ایجاد کند ولی این با سیاست‌های کلان کشور که می‌خواهند به افزایش تولید محتوای داخلی کمک کنند در تناقض است.
او معتقد است نیمبهاء بودن اینترنت داخلی و بین‌الملل برای او که محتوا دارد خوب است. در واقع براساس اظهارات او برای یک اپراتور مانند شاتل، همراه اول، ایرانسل بهتر است تعرفه تمام‌بهاء شود؛ اما برای نماوا، بله و… که صاحب محتوا هستند بهتر است که ترافیک نیمبهاء شود. شانهساززاده تأکید می‌کند که در حال حاضر با خیلی از شرکت‌ها صحبت می‌کنند که ترافیک سرویس VOD آن‌ها را رایگان کنند، در مقابل آن‌ها درصدی از درآمد در نماوا را به شرکت می‌دهند. شانهساززاده ادعا می‌کند که پشت این حرف‌ها که ترافیک نیمبهاء خوب نیست این است که سرویس برای مشترکان گران شود. او در این زمینه به زومیت گفت: «اگر از ۹۰ درصد دارندگان محتوا سؤال کنید می‌خواهند ترافیک نیمبهاء باشد؛ حتی من به‌عنوان نماوا می‌خواهم ترافیکم رایگان باشد و کاربران نماوا نخواهند دیتا را حساب کنند.»
به گفته‌ی او نماوا که در شاتل ترافیکش رایگان است حجم کاربران آن‌ها را چند برابر سایر اپراتورها کرده است. شانهساززاده تأکید می‌کند که برای رشد محتوای داخلی نیمبهاء کردن تصمیم اشتباهی نبوده، هرچند این کار از جیب اپراتورهای موبایل و ثابت انجام شده است.
رگولاتوری در فکر تغییر مصوبه‌ی نیمبهاء
بسیاری از کارشناسان حوزه‌ی ارتباطی بر این باورند که در حال‌حاضر استفاده از محتوا در کشور رشد بسیاری پیدا کرده و حالا زمان این رسیده که تصمیمی که چند سال پیش برای رشد محتوا گرفته شده است، یعنی ترافیک نیمبهاء داخلی، تغییر پیدا کند.
صادق عباسی شاهکوه، معاون وزیر و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) در گفت‌وگو با زومیت از احتمال تغییر در مصوبه‌ی ۲۵۱ می‌گوید و اعلام می‌کند که به این نتیجه رسیده‌اند که این مصوبه را مجدداً بررسی کنند.
عباسی در این زمینه به زومیت گفت: «زمانی نیم‌بها بودن ترافیک داخلی به تولیدکنندگان محتوا کمک کرده و شاید الان زمانی باشد که این مصوبه تغییر کند. برای مثال این مصوبه برای شرکت‌هایی که ترافیک پرحجم دارند مانند سرویس‌های VOD یا سرویس‌های بازی دیگر اجرا نشود.» عباسی تأکید می‌کند که آن‌ها به دنبال یک راه‌حل کامل و استاندارد هستند تا نه شرکت‌های اینترنتی دچار مشکل شوند نه شرکت‌های تولید کننده‌ی محتوا.
براساس توضیحات رئیس رگولاتوری، آن‌ها در حال کار روی این مصوبه هستند و پیشنهاد‌ها و مسیرهای مختلف را بررسی می‌کنند تا به یک خروج راضی‌کننده برای هر دو طرف برسند.
عباسی تأکید می‌کند که اصلاح این مصوبه جزئی از کار رگولاتوری است و آن‌ها به دنبال این هستند که تا قبل از پایان سال در مورد این مصوبه به نتیجه برسند.
نظرات کاربران