بزرگان نرم افزار در جهان؛ شرکت آی بی ام

شرکت بین المللی ماشین‌های تجاری یا IBM یکی از بزرگترین شرکت‌های چندملیتی مستقر در نیویورک آمریکا است که کارش تولید سخت افزارها و نرم افزارهای رایانه ای است. محصولات این شرکت طیف وسیعی از حوزه ها از ساخت قطعات معمولی رایانه گرفته تا نانوفناوری را پوشش می‌دهد.  در سال ۲۰۱۱ شرکت IBM دومین شرکت تجاری بزرگ در زمینه فناوری‌های رایانه ای محسوب می شود.

آی بی ام در ۱۹۱۱ متولد شد. تولد این غول رایانه ای حاصل ادغام سه شرکت بزرگ در آن زمان یعنی Tabulating Machine Company، International Time Recording Company و Computing Scale Corporation بود. این شرکت در بدو تاسیس CTR نامیده می شد تا اینکه در ۱۹۲۴ نام یکی از زیرشاخه های خود در کانادا و آمریکا جنوبی را برای خود انتخاب کرد: IBM.

در سال ۲۰۱۱ مجله فورتون IBM را هجدهمین شرکت بزرگ آمریکا و هفتمین شرکت سودآور دانست. نشریه فوربز نیز در همین سال این شرکت را سی و یکمین شرکت بزرگ در سراسر جهان اعلام کرد. ۴۲۵ هزار نفر با عناوین دانشمند، مهندس، مشاور و متخصص فروش در ۲۰۰ کشور جهان برای IBM کار می کنند. این شرکت ۹ لابراتوار در سراسر جهان نیز دارد. کارکنان IBM تا حالا توانسته اند جوایز مهم و معتبر علمی بسیاری را از آن خود کنند که از جمله باید به ۵ جایزه نوبل اشاره کرد.

تاریخچه

برای بررسی تاریخچه IBM باید از دهه ۱۸۸۰ شروع کرد، چرا که در این برهه از زمان فناوری‌های جدیدی وارد زندگی انسان شد. بعدها از ادغام شرکت های تولیدکننده این محصولات شرکت CTR (IBM کنونی) به وجود آمد. موسس IBM چارلز رانلد فلینت بود. او در شرکت تازه تاسیس خود فناوری‌هایی مثل ترازوهای تجاری و ساعت‌های ثبت زمان کار (دستگاه های حضور و غیاب کارمندان) را عرضه می کرد. در سال ۱۹۱۴ چارلز فلینت از سر توماس جی واتسون دعوت به همکاری کرد. واتسون به محض ورود به این شرکت به فکر تقویت خدمات به مشتریان افتاد. هنوز ۱۱ ماه از آمدن واتسون نگذشته بود که در آمد CTR به ۱۱ میلیون دلار و خود او هم به ریاست شرکت رسید.

در سال ۱۹۳۷ این شرکت که حالا به IBM معروف شده بود، دستگاه های اداری می ساخت که در آن زمان به «تجهیزات جدول نویسی» معروف بود. این تجهیزات سازمان های کاربر را قادر می کرد تا حجم بالای اطلاعات خود را پردازش کنند. از جمله مهمترین مشتریان این تجهیزات دولت آمریکا بود که در آن زمان تلاش می کرد اطلاعات و اسناد شغلی مربوط به ۲۶ میلیون نفر از شهروندانش را نگهداری کند. دولت آلمان در آن زمان نیز از دیگر مشتریان معروف IBM بود. در همین سال رئیس شرکت با آدولف هیتلر دیدار کرد و با او درباره عرضه این تجهیزات در آلمان مذاکره کرده بود. در سال ۱۹۴۱ شرکت IBM تجهیزاتی را برای اردوگاه اسرای جنگ می ساخت.

در سال ۱۹۵۶ آرتور ال ساموئل که در یکی از لابراتوارهای شرکت در نیویورک کار می کرد، دستگاهی برای بازر چکرز ساخت که به IBM 704 معروف شد. این دستگاه قابلیت «یادگیری» داشت. گفته می شود  این دستگاه دارای اولین برنامه «خودآموز» بود، برنامه ای که در رده فناوری هوش مصنوعی جای می گیرد. این شرکت در ۱۹۵۷ هم زبان برنامه نویسی علمی FORTRAN را توسعه داد.

از دیگر ابداعات مهم شرکت IBM یک سیستم رزرو با نام SABRE بود که در ۱۹۶۱ برای شرکت هواپیمایی آمریکا ساخته شد. در همین سال ماشین تحریر Selectric از سوی این شرکت وارد بازار شد که در آن زمان در نوع خود بهترین و موفق ترین دستگاه به شمار می رفت. IBM در سال های دهه ۶۰ وارد تولید دستگاه ها و ابزارهای مورد نیاز تحقیقات فضایی شد و در پروژه های مختلف از جمله در پروژه سفر انسان به ماه در ۱۹۶۹ با فضانوردان همکاری می کرد.

کارکنان IBM تا کنون توانسته‌اند جوایز مهم و معتبر علمی بسیاری را از آن خود کنند که از جمله باید به ۵ جایزه نوبل اشاره کرد

۷ آوریل ۱۹۶۴ نقطه عطفی در فعالیت های IBM بود، چرا که در این روز اولین رایانه خانگی را که IBM System/360 نام داشت، وارد بازار کرد. این محصول که در سال های بین ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۸ فروخته می شد، اولین رایانه خانگی بود که توان انجام طیف متنوعی از عملیات، از کارهای کوچک گرفته تا عملیات سازمانی بزرگ را دارا بود.

در سال ۱۹۸۱ شرکت IBM پس از امضای موافقت نامه همکاری با بانک جهانی برای اولین بار یک نرم افزار مالی و حسابداری با نام Financial swap را به بازار عرضه کرد. در همین سال نیز رایانه ای با نام IBM PC را به بازار عرضه کرد که به استاندارد صنعت رایانه سازی تبدیل شد.

هم اکنون ارزش مالی شرکت IBM را حدود ۲۱۴ میلیارد دلار برآورد می کنند که از شرکت ۲۱۳٫۲ میلیاردی مایکروسافت یک پله جلوتر است. گرچه در سالهای اخیر از رقیب همیشگی خود، مایکروسافت جلو افتاده است اما همچنان از شرکت ۳۶۲٫۱ میلیارد دلاری اپل عقب تر است. در آمد ناخالص این شرکت در سال ۲۰۱۰ را حدود ۹۹٫۹ میلیارد دلار و درآمد خالص آن را ۱۴٫۸ میلیارد دلار برآورده کرده اند.

طیف محصولات

این شرکت هم اکنون ۹ لابراتوار بزرگ در سراسر جهان دایر کرده است و علاوه بر آن شعبه و زیرشاخه های زیادی نیز در بسیاری از کشورهای دنیا دارد. بسیاری از فناوری های بنیادین صنعت رایانه مثل فلاپی دیسک (که حالا دیگر منسوخ شده)، درایوهای هارد دیسک، پروژه هوش مصنوعی واتسون، فیلترهای اسپم و غیره از مهمترین ابداعات IBM به شمار می روند. اما می توان محصولات IBM را به چند دسته تقسیم کرد:

بسیاری از فناوری های بنیادین صنعت رایانه مثل فلاپی دیسک، درایوهای هارد دیسک، پروژه هوش مصنوعی واتسون، فیلترهای اسپم و غیره از مهمترین ابداعات IBM به شمار می روند

–         منگنه‌ ها و پانچ‌ ها

–         ماشین های شمارشگر و مرتب کننده

–         ماشین حساب ها

–         ماشین های ترجمه و تفسیر

–         ماشین های جدول نویس

–         ماشین های محاسبه گرها

–         دستگاه های ثبت و ضبط اسناد

–         ساعت ها

–         ماشین های تحریر و تجهیزات نوشتاری

–         دستگاه های کپی

–         تدارکات و دیگر محصولات نظامی (به ویژه در جنگ جهانی دوم)

–         گوشی های تلفن چرخشی

–         نسل های مختلف دستگاه های رایانه ای

–          سخت افزارهای رایانه ای

–         نرم افزارهای رایانه ای (سیستم عامل، برنامه های کاربردی، زبان های برنامه نویسی، میان افزارها،)

–         ریزپردازنده ها و پردازشگرها

–         ابررایانه ها و ریزرایانه ها

–         چاپگرها و ماشین های چاپ

–         پایگاه ها و ذخیره کننده های داده

–         سیستم رزرو هواپیمایی

–         دستگاه های خودکار هواپیما

–         سخت افزارها و نرم افزاهای بانکی و مالی

–         تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی

–         دستگاه های خرده فروشی و فروش فروشگاهی

–         پایانه های ارتباطات دور

–         و…

با نگاهی گذرا به قلمرو وسیع فعالیت های شرکت IBM چندان عجیب نمی نماید که بگوییم این شرکت با همه دنیا وارد رقابت شده است. با این همه مطرح ترین رقبای IBM شرکت های سازنده قطعات رایانه ای از جمله شرکت هایی مثل اچ پی، دِل، سیسکو، اپل، توشیبا، ان سی آر، فوجیتسو، هیتاچی، ایسر، کنون، سونی، ریکون، مایکروسافت، سیکو و اوکی الکتریک هستند.