اوراکل، بزرگ ترین توسعه دهنده پایگاه داده

داستان شکل‌گیری برند اوراکل

لری الیسون (Larry Ellison)، باب مینر (Bob Miner) و اد اوتس (Ed Oates) مهندسان نرم‌افزار سیلیکون ولی شرکت اوراکل را در سال ۱۹۷۷ و با نام اولیه‌ی (Software Development Laboratories (SDL بنیان‌گذاری کردند. ایده‌ی تأسیس این شرکت ۷ سال قبل یعنی در سال ۱۹۷۰ به ذهن الیسون رسید. او در آن زمان تحت تأثیر مقاله‌ای با نام «الگوهای رابطه‌ای مدیریت داده‌ها در بانک‌های اطلاعاتی» قرار گرفته بود. شرکت IBM اولین شرکتی بود که از این الگوها در تولید سیستمی با نام IBM System R استفاده می‌کرد. الیسون قصد داشت محصولاتی مشابه این سیستم تولید کند اما شرکت IBM کدهای آن را مخفی نگه داشته بود. آن‌ها در نهایت برنامه‌ی پایگاه داده‌ی خود را به نام Oracle توسعه دادند. این پایگاه داده به کاربران اجازه می‌داد اطلاعات خود را به چند روش مدیریت کنند.

شرکت SDL در سال ۱۹۷۸ نام خودش را به (Relational Software Inc (RSI تغییر داد تا نام شرکت با محصول تولیدی نزدیک‌تر باشد. هدف ۳ بنیان‌گذار شرکت طراحی نرم‌افزار قابل حملی بود که با ساختار زبان کوئری‌های IBM یعنی SQL و بازار مینی کامپیوترها سازگاری داشته باشد. دلیل انتخاب مینی کامپیوترها این بود که اولا قیمت کمتری نسبت به رایانه‌های بزرگ داشتند و دوم اینکه شرکت IBM بازار کامپیوترهای بزرگ را هدف قرار داده بود. شرکت اوراکل در آن زمان پایگاه داده‌های رابطه‌ای خود را به تعدادی از سازمان‌های دولتی فروخته بود. اما اولین محصول آن‌ها در سال ۱۹۷۹ و برای استفاده‌ی عموم به بازار عرضه شد. پایگاه داده‌های  آن زمان انعطاف‌‌پذیری کمتری در سلسله مراتب خود داشتند. بنابراین محصولات اوراکل توانستند توجه مشتری‌ها را به خود جلب کنند.

در آن زمان استفاده از مینی کامپیوترها در محیط کار افزایش پیدا کرده بود و به همین دلیل شرکت RSI به رشد بی‌وقفه‌ی خود ادامه می‌داد. نسخه‌ی دوم اوراکل یک پیاده‌سازی از زبان SQL بود و ساختاری غیر برنامه‌نویسی داشت. این ویژگی‌ها باعث شد که کاربران بیش از پیش تحت تأثیر قرار بگیرند. محبوبیت استفاده از تجهیزات دیجیتالی و نصب سیستم عامل لینوکس روی مینی کامپیوترها، نه تنها به رشد اوراکل کمک کرد بلکه باعث توسعه‌ی مدل‌های ساده‌تر آن برای استفاده در محیط کار شد. شرکت RSI در راستای توسعه‌ی پایگاه داده‌های رابطه‌ای خود متوجه شد کاربران نیاز به نوشتن اپلیکیشن‌هایی دارند که اطلاعات را از پایگاه داده گرفته و بعد از انجام عملیات از آن‌ها استفاده کنند. بنابراین شرکت شروع به توسعه‌ی ابزارهای ابتدایی برای گزارش‌گیری کرد. در همین حال شرکت تصمیم گرفت که از زبان برنامه‌نویسی C برای پیاده‌سازی محصولات خود استفاده ‌کند. زیرا اکثر سیستم عامل‌ها از این زبان برنامه‌نویسی پشتیبانی می‌کردند. در نتیجه پایگاه داده‌ی اوراکل قابلیت حمل بیشتری پیدا کرد.

در سال ۱۹۸۲ نام Oracle Systems Corporation با هدف نزدیکی بیشتر به پرچم‌دار این شرکت یعنی پایگاه داده‌های اوراکل انتخاب شد. نسخه ۲.۳ محصول این شرکت، روی محدوده‌ی وسیع‌تری از مینی کامپیوترها با پردازنده‌ی ۱۶ و ۳۲ بیتی اجرا می‌شد. برنامه‌نویسان این شرکت در تلاش بودند تا قابلیت‌های نرم‌افزار را گسترش داده و امکان پیاده‌سازی آن را روی کامپیوترهای بیشتری مهیا کنند.

اوراکل ۳ به‌اندازه‌ای پیشرفت کرده بود که روی تمامی سخت‌افزارها با کامپایلر C قابلیت اجرا داشت. جالب است بدانید که سازگاری و قابلیت حمل اوراکل نسخه‌ی ۳ باعث تعریف معماری سیستم‌های آی‌تی امروزی شده است. اوراکل ۴ که در سال ۱۹۸۴ عرضه شد ویژگی جدیدی به نام read consistency داشت. این ویژگی ضمانت می‌کرد که یک کوئری در زمان اجرا، به مقدار داده‌ی کافی دسترسی داشته باشد. مزیت استفاده از این ویژگی واضح است. به‌عنوان مثال اجازه نمی‌داد مقدار پولی که میان حساب‌های بانکی در یک فرآیند جابه‌جا می‌شدند، اشتباه حساب شوند؛ یا اینکه اجازه نمی‌داد تعداد کارمندانی که طی یک پرس‌و‌جو به پایگاه داده‌ی منابع انسانی اضافه می‌شوند، ۲ بار شمرده شوند. هر چقدر کامپیوترها قدرتمندتر می‌شدند و کاربران بیشتری از آن‌ها استفاده می‌کردند، این ویژگی نیز اهمیت بیشتری پیدا می‌کرد.

اوراکل ۵ در سال ۱۹۸۵ به بازار آمد. این نسخه از پایگاه داده بر روی چند کامپیوتر اجرا می‌شد تا دسترسی به پایگاه داده را از طریق چند سرور امکان‌پذیر کند. اوراکل ۵.۱ ویژگی جدیدی داشت. این نسخه امکان پرس‌و‌جوهای توزیع‌شده را مهیا می‌کرد. درواقع اجازه می‌داد که یک پرس‌و‌جو به داده‌ی ذخیره شده در چند بخش دسترسی داشته باشد. همچنین مفهوم تکنولوژی کلاسترینگ را برای ماشین‌هایی معرفی کرد که نمی‌توانستند حافظه‌ی یکسانی را به اشتراک بگذارند. اوراکل نسخه‌ی ۶ ویژگی جدید و جالبی داشت. این نسخه امکان قفل کردن یک ردیف را در پایگاه داده مهیا می‌کرد. در نسخه‌های قبلی هنگام وارد کردن اطلاعات جدید به یک جدول، کل جدول قفل می‌شد. اما در نسخه‌ی جدید تنها همان ردیف مربوطه قفل می‌شد و دیگر کاربران می‌توانستند به بخش‌های دیگر جدول دسترسی داشته باشند.

بعد از ۴ سال تحقیق و توسعه و ۲ سال تست محصول توسط مشتری‌ها، اوراکل نسخه ۷ در سال ۱۹۹۲ به بازار آمد. ویژگی‌های اجرایی جدید، افزایش امکانات مدیریتی، ابزارهای جدید توسعه و متدهای امنیتی از جمله ویژگی‌های این نسخه بودند. این نسخه همچنین قابلیت‌های برنامه‌نویسی داشت و کاربر می‌توانست قوانین کسب‌و‌کار را روی آن اجرا کند. شرکت اوراکل به تدریج به سمت مدل‌های کلاینت/سرور حرکت می‌کرد و در همین راستا تمام اپلیکیشن‌های خود را به این مدل بازنویسی کرد.

شرکت اوراکل در سال ۱۹۹۴ پیش‌بینی کرد که سرویس‌های اینترنت، اینترانت و تلویزیون‌ها به حافظه‌ی قابل اعتماد و مدیریت نیاز خواهند داشت. در نتیجه اوراکل دیتا سرورهای جدیدی را برای برنامه‌های در حال ظهور طراحی کرد. این پیش‌بینی باعث شد که شرکت اوراکل به اولین فروشنده‌ی سرور رسانه‌ها برای مدیریت و ارائه‌ی برنامه‌های جدید تبدیل شود. در سال ۱۹۹۵ نام شرکت به Oracle Corporation تغییر کرد و به شهرت جهانی رسید. اوراکل نسخه ۸ آی در سال ۲۰۰۰ به بازار آمد. این محصول اولین پایگاه داده‌ای بود که از تکنولوژی‌های وب مانند Java و HTTP پشتیبانی می‌کرد.

اوراکل ۹ آی اولین پایگاه داده‌ی رابطه‌ای بود که از XML پشتیبانی می‌کرد. این پایگاه داده همچنین ویژگی‌ای داشت که اندازه‌ی جدول‌ها را ۳ تا ۱۰ برابر کوچک‌تر می‌کرد. اوراکل ۱۰ جی در سال ۲۰۰۳ وارد بازار شد و از تکنولوژی گرید استفاده می‌کرد. این ویژگی به مراکز داده اجازه می‌داد که منابع سخت‌افزاری خود را با هم به اشتراک بگذارند. همچنین این نسخه روی لینوکس ۶۴ بیتی نیز اجرا می‌شد. اوراکل ۱۱ جی روی توسعه‌ی ویژگی های قبلی خود تمرکز کرده بود. همچنین ابزارهای نیمه اتوماتیکی را ارائه داده بود.

اوراکل ۱۲ سی در سال ۲۰۱۳ به بازار عرضه شد. این نسخه از پایگاه داده قادر است سرویس‌های رایانش ابری را برای کاربران فراهم کند. درواقع حرف c از ابتدای کلمه‌ی cloud گرفته شده است. شرکت اوراکل در زمینه‌ی طراحی، ساخت و فروش محصولات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری فعالیت می‌کند. همچنین سرویس‌هایی برای تکمیل این محصولات را نیز ارائه می‌دهد.

زندگی شخصی لری الیسون

لارنس جوزف الیسون (Lawrence Joseph Ellison) در تاریخ ۱۷ آگوست سال ۱۹۴۴ در نیویورک آمریکا به دنیا آمد. پدر او خلبان ایتالیایی آمریکایی ارتش بود و پیش از تولد فرزندش مادر لری را ترک کرد. لری در سن ۹ ماهگی به ذات‌الریه مبتلا شد و مادرش به دلیل محدودیت‌های مال سرپرستی او را به خواهر و شوهر خواهرش یعنی لیلیان و لوئیس الیسون سپرد. بعد از این اتفاق لری و مادرش تا سن ۴۸ سالگی هیچ ملاقاتی باهم نداشتند. او همیشه از مادر خوانده‌ی خود به‌عنوان فردی مهربان و دلسوز یاد می‌کند. اما پدر خوانده‌ای سخت‌گیر و خشن داشت که همین موضوع باعث شد لری شخصیت مستقلی پیدا کند.

لری از بچگی هم فرد روشنفکری بود و به موضوعات سخت و پیچیده‌ای مانند سفینه‌های فضای و تکنولوژی‌های پیشرفته علاقه داشت. او بعد اتمام دوران دبیرستان وارد دانشگاه شد. مدتی زیادی از تحصیل در دانشگاه نگذشته بود که به علت فوت نامادری‌اش تحصیل را رها کرد و در امتحانات سال دوم شرکت نکرد. او چند سال بعد دوباره به دانشگاه بازگشت تا در رشته‌ی فیزیک تحصیل کند. اما به دلیل عملکرد بدی که داشت از دانشگاه اخراج شد. او در همین مدت با کامپیوتر آشنا شد و علاقه‌ی زیادی به برنامه‌نویسی پیدا کرد. لری بعد از اخراج از دانشگاه حمایت پدر خوانده‌ی خود را از دست داد. وضع مالی او خوب نبود و مجبور شد که به صورت آزادکاری برای شرکت‌های دیگر برنامه‌نویسی کند.

لری الیسون در دهه‌ی ۷۰ در شرکتی به نام آمپکس (Ampex) مشغول به کار شد. او در این شرکت روی یک پروژه‌ی پایگاه داده‌ای برای CIA کار می‌کرد که نامش را اوراکل (Oracle) گذاشته بود. او بعد خواندن مقاله‌ای در مورد پایگاه داده‌های رابطه‌ای به همراه ۲ نفر از همکارانش شرکتی را به نام SDL تأسیس کرد. لری از همان روز اول مدیرعامل شرکت بود. زمان زیادی نگذشت که نرم‌افزارهای آن‌ها به‌عنوان بهترین سیستم‌های پایگاه داده‌ای معروف شدند. لری الیسون در سال ۱۹۹۷ و بعد از بازگشت استیو جابز به اپل، به مدت ۵ سال به‌عنوان یکی از اعضای هیئت مدیره فعالیت کرد. او در سال ۲۰۱۴ از مدیرعاملی اوراکل کناره‌گیری کرد و اکنون به‌عنوان رئیس بخش تکنولوژی این شرکت فعالیت می‌کند.

لری الیسون به‌عنوان یک فرد نیکوکار شناخته می‌شود. زیرا بخش قابل توجهی از دارایی عظیم خود را به موسسات خیریه اهدا کرده است. او همچنین ۴ ازدواج ناموفق داشته و دو فرزند به نام‌های مگان و دیوید دارد.

زندگی شخصی باب مینر

رابرت نیمراد مینر (Miner Robert Nimrod) در تاریخ ۲۳ دسامبر سال ۱۹۴۱ در یک خانواده آشوری ایرانی به دنیا آمد. او و لری الیسون در سال ۱۹۷۷ در شرکت آمپکس با هم ملاقات کردند. درواقع مینر سرپرست لری الیسون در شرکت بود. او بعد از مدتی شرکت را ترک کرد و به همراه همکار خود شرکت SDL را راه‌اندازی کرد. مدتی بعد لری الیسون نیز با سرمایه‌گذاری مبلغی به‌عنوان مدیرعامل مشغول به کار شد. مینر برنامه‌نویس ارشد شرکت بود و تا سال ۱۹۹۳ در این شرکت کار کرد. او در تاریخ ۱۱ نوامبر سال ۱۹۹۴ از دنیا رفت.

شکست‌های شرکت اوراکل

شرکت اوراکل اولین بحران جدی خود را در سال ۱۹۹۰ تجربه کرد. درآمد شرکت بسیار پایین آمده بود و این موضوع منجر به اخراج ۴۰۰ نفر از کارمندان شرکت شد. دلیل این شکست استراتژی‌های اشتباه بازاریابی بود. این استراتژی اشتباه که شرکت را تا مرز ورشکستگی پیش برده بود، از مشتری‌های بالقوه شرکت می‌خواست که تمامی نرم‌افزارهای مورد نیاز خود را یکجا بخرند. الیسون از این اتفاق در سال ۱۹۹۲ به‌‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات شرکت اوراکل یاد کرده است.

اختلاف با شرکت گوگل

شرکت اوراکل در سال ۲۰۱۰ شکایتی را مبتنی بر عدم رعایت حق کپی‌رایت علیه شرکت گوگل تنظیم کرد. اوراکل مدعی شده بود که گوگل از کدهای جاوای این شرکت در توسعه‌ی سیستم عامل اندروید استفاده کرده است. شرکت گوگل مهندسان قدیمی شرکت اوراکل را استخدام کرده بود و اوراکل معتقد بود که آن‌ها از ۳۷ کتابخانه و ۱۱ خط کد مشابه استفاده کرده‌اند. دادگاه رای خود را ابتدا به نفع شرکت گوگل صادر کرد. اما اورکل بعد از پیگیری ماجرا توانست رای صادره را به سود خود تغییر دهد. اوراکل ادعا می‌کرد که گوگل با توسعه‌ی اندروید توانسته ۲۲ میلیارد دلار سود به دست آورد و باید ۹ میلیارد دلار آن را به اوراکل بدهد. شرکت گوگل معتقد بود که هیچ قانونی را نقض نکرده و استفاده‌ی آنها از کدها در چهارچوب قوانین کپی‌رایت بوده است. اما اوراکل این ادعا را درست نمی‌دانست و معتقد بود که به تمامی مدارک توجه نشده است. در آخرین جلسه‌ی دادگاه رای به نفع شرکت گوگل صادر شد و این شرکت از پرداخت جریمه‌ی ۹ میلیارد دلاری معاف شد.

پرداخت جریمه به اچ‌پی

شرکت اچ‌پی در سال ۲۰۱۱ شکایتی را علیه اوراکل تنظیم کرد. علت تنظیم این شکایت، عدم پشتیبانی نرم‌افزار اوراکل از پلتفرم ایتانیوم (Itanium) بود. شرکت اچ‌پی پردازنده‌های ۶۴ بیتی ایتانیوم را طراحی کرده بود. اما بعدا به کمک اینتل آن را توسعه داد. شرکت اوراکل طی قراردادی با شرکت اچ‌پی وظیفه داشت که نرم‌افزارهای خود را برای این پلتفرم طراحی کند. اما پشتیبانی خود را متوقف کرد. اوراکل در دفاع از عملکرد خود گفته بود که ایتانیوم قدیمی شده و به همین دلیل دیگر از آن پشتیبانی نمی‌کند. اما دادگاه در سال ۲۰۱۲ این قرارداد را معتبر دانست و شرکت اوراکل را موظف به پرداخت جریمه‌ی ۳ میلیارد دلاری به اچ‌پی کرد.

وضعیت کنونی شرکت اوراکل

شرکت اوراکل در طی ۳۰ سال تکنولوژی اطلاعات، توانایی ذخیره‌سازی و پردازش اطلاعات را با سرعت زیادی گسترش داد. این شرکت ایده‌ی اول تولید محصولات خود را از پایگاه داده‌های رابطه‌ای گرفت و هر سال تکنولوژی و ویژگی‌های جدیدی را به نسخه‌ی نرم‌افزار خود اضافه کرد. این شرکت امروزه سرویس‌های گوناگون و متنوعی از جمله تجهیزات ذخیره‌ سازی، سرورها، سیستم عامل‌ها، نرم‌افزارهای مجازی سازی، میان‌افزار، میزبانی از اپلیکیشن‌ها و از همه مهم‌تر پایگاه ‌داده‌های خود را به بازار عرضه می‌کند. مهندسان نرم‌افزار و سخت‌افزار این شرکت در مراکز داده باهم همکار می‌کنند. آن‌ها از تمامی جنبه‌های کسب‌و‌کار مدرن و کارآمد برای پیدا کردن راه‌حل‌های جدید استفاده می‌کنند. این شرکت بیش از ۱۳۶ هزار کارمند در سراسر دنیا دارد و به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت تولید کننده‌ی نرم‌افزار پایگاه داده شناخته می‌شود.