همانطور که پیش‌بینی می‌شد افزایش ضریب نفوز پیام‌رسان‌های موبایلی اکنون باعث ضرر و زیان‌های بسیاری برای تمامی اپراتورهای تلفن همراه در جهان شده است.
آن‌گونه که رویترز گزارش داده است کاهش درآمد در دو بخش مکالمه و پیامک که به دلیل استفاده کاربران تلفن همراه از برنامه‌های پیام‌رسان موبایلی صورت گرفته اکنون باعث شده تا اتحادیه اروپا تصمیم به اصلاح قوانین مخابراتی خود در سال آینده میلادی بگیرد. هدف از به روز کردن این قوانین ایجاد یک بازار دیجیتالی واحد و تسهیل رقابت شرکت‌های مخابراتی با نرم‌افزارهایی مانند واتساپ و اسکایپ است.
این اتحادیه تصمیم دارد با اصلاح این قوانین، سرمایه‌گذاری گسترده در زمینه ارایه خدمات اینترنت پرسرعت و شرایط رقابت شرکت‌های مخابراتی با سرویس‌های جایگزین مانند واتساپ را تسهیل کند. چنین تغییری در قوانین مخابراتی اتحادیه اروپا موجب تشویق صنایع مخابرات این اتحادیه خواهد شد.
در پیش‌نویس طرح اتحادیه اروپا برای به روز کردن قوانین دیجیتالی آمده است: ضروری است که قوانینی عادلانه و با ثبات برای آینده برای نظارت برای همه سرویس‌ها تنظیم شوند.
برخی شرکت‌های بزرگ مخابراتی اتحادیه اروپا مانند اورنج و دویچه تله‌کام آلمان مدت‌هاست که خواستار تسهیل قوانین این اتحادیه هستند و می‌گویند پس از سال‌ها کاهش درآمدهایشان به دلیل فعال شدن رقبای تازه، دیگر توان سرمایه‌گذاری‌های جدید برای ارتقای شبکه‌های خود را ندارد.
این شرکت‌ها افزایش رقابت با سرویس‌هایی نظیر اسکایپ (متعل به مایکروسافت) و سرویس‌های فرستنده پیام به صورت آنلاین را دلیلی برای تسهیل قوانین نظارتی بر خدمات خود می‌دانند.
با اصلاح قوانین اتحادیه اروپا، نرم‌افزارهایی مانند اسکایپ یا هر برنامه اینترنتی دیگر برای انتقال صوت به عنوان جایگزین تلفن‌های سنتی، می‌تواند در شمار سرویس‌دهنده‌هایی قرار گیرد که مانند شرکت‌های سنتی ارایه دهنده خدمات مخابراتی موظف به رعایت قوانین اتحادیه اروپا هستند.
در حال حاضر ارایه خدمات نرم‌افزارهایی مانند اسکایپ یا واتساپ موجب شده که بسیاری از مشترکان شرکت‌های مخابراتی تنها در صورتی که به اینترنت دسترسی ندارد و در شرایط ضروری از خطوط تلفن برای برقرای تماس استفاده کنند. به روز شدن قوانین اتحادیه اروپا آزادی عمل برنامه‌های مانند اسکایپ یا واتس‌آپ را محدود خواهد کرد.
×× ایرانی‌ها نیز خواستار شرایط برابر هستند
اصلاح این قوانین درحالی صورت می‌گیرد که اپراتورهای ایرانی نیز در چند ماه اخیر به شدت نسبت به فعالیت آزادانه این نرم افزارها در کشور انتقاد داشته و خواستار ارایه راه حلی از سوی دولت و سازمان تنظیم مقررات هستند. این نگرانی‌ها به نحوی از سوی هر دو اپراتور برتر بازار ایران اعلام شده است.
وحید صدوقی در حاشیه مجمع این شرکت نسبت به فعالیت آزادانه OTTها انتقاد داشت و عنوان کرده بود که شرایط کاری بین اپراتورهای تلفن همراه و این نرم افزارها در کشور برابر نیست. چرا که اپراتورها برای هر خدمتی که ارایه می‌دهند باید مالیات و حق السهم دولت را پرداخت کنند درحالی که این نرم افزارهای خارجی بدون پرداخت وجهی به دولت‌ها به راحتی خدمات خود را ارایه می‌دهند.
علی‌رضا قلمبر دزفولی مدیرعامل ایرانسل نیز در این باره می‌گوید: سیاست دولت برای تثبیت تعرفه‌های موبایل و ظهور OTTها (پیام‌رسان‌های موبایلی)، سبب کاهش قابل ملاحظه درآمد اپراتور از محل مکالمه یا پیامک شده و باید آرام آرام فکری به حال عدم وصول درآمدها و کاهش مدت زمان برگشت سرمایه شود.
وی با بیان اینکه لازم است دولت حمایت‌هایی را برای اپراتورها در نظر بگیرد، پیشنهاد خارج کردن دیتا از شمول سهم ۲۸٫۱ درصدی دولت از درآمد اپراتور را مطرح کرد.
×× کاهش جهانی درآمد اپراتورها
اما از سوی دیگر تجربه ۷۲ اپراتور در کشورهای توسعه یافته که از ۲G به ۳G مهاجرت کرده‌اند، نشان می‌دهد پس از استارت نسل ۳ به مدت ۹ ماه با ارایه ترکیبی از دیتای جدید و صوت سابق، افزایش درآمد داشته‌اند و پس از ۹ ماه درآمد به نصف زمان استارت کاهش می‌یابد.
مطالعه شرکت اریکسون روی ۷۲ اپراتور موبایل در کشورهای توسعه یافته تجربه اپراتورهایی که در فضای رقابتی ناگزیر به مهاجرت از نسل ۲ به نسل ۳ شده‌اند را حکایت می‌کند.
این اپراتورها پس از سرمایه‌گذاری سنگین برای اجرای شبکه ۳ به مدت ۹ ماه (به دلیل ارایه ترکیبی از دیتای جدید و صوت سابق) افزاش درآمد داشته‌اند و پس از ماه نهم درآمد آنها به یک دوم زمان استارت ارایه نسل ۳ و ۴ کاهش یافته است. این روند ناشی تغییر رفتار کاربران است.
این مدل نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری انجام شده در نسل ۳ و ۴، بازگشت سرمایه را برای اپراتورهایی که وام‌دار شبکه ۲G برای هزینه در ۳G هستند، تضمین نمی‌کند. بنابراین با توجه به آغاز ارایه خدمات نسل ۳ و ۴ در شهریور ۹۳ از سوی اپراتورهای اول و دوم پیش‌بینی می‌شود در سال ۹۴ اپراتورها با مشکل بازگشت درآمد مواجه شوند. در حال حاضر ۸۰ درصد درآمد رایتل از دیتا است اما اکنون وضعیت برای اپراتورهای اول و دوم چنین نیست. آنها درآمدی از ترکیب دیتا و صوت دارند و ۹ ماه ابتدایی ارایه خدمات نسل ۳ و ۴ را نیز پشت‌سرگذاشته و وارد فاز جدید شده‌اند. در بازار رقابتی، اپراتور همراه اول ۴ هزار میلیارد تومان و اپراتور ایرانسل ۳ هزار میلیارد تومان در سال ۹۳ برای توسعه شبکه نسل ۳ و ۴ هزینه کرده‌اند، آنها مبلغ ۳۰۰ میلیارد تومان نیز به عنوان حق لایسنس (پروانه) به دولت پرداخت کرده‌اند. از سوی دیگر ورود اپراتورهای جدید پهن باند ثابت و تغییرات پروانه‌ای آنها، رقابت بین اپراتورهای موبایل و ثابت را تنگ‌ترخواهد کرد.
در نتیجه تغییرات پروانه‌ای، اپراتورهای پهن باند ثابت از امکاناتی از جمله وای فای و Fix LTE، نداشتن سهم ۲۸ درصدی دولت و هزینه‌های سرمایه‌گذاری سبک‌تر نسبت به اپراتورهای موبایل از امکان خوبی برای رقابت بهره‌مند هستند. آنها ۴۰ درصد درآمد خود را به مخابرات ایران و ۲۰ درصد به زیرساخت (دولت) می‌دهند.
شبکه پهن باند ثابت و موبایل سهم برابر از بازار اینترنت دارند. طبق آخرین آمار رسمی‌هم‌اکنون ۹ میلیون کاربر اینترنت پرسرعت ثابت (ADSL) و ۹ میلیون کاربر اینترنت موبایل در ایران وجود دارند.
بنابراین با تهدید درآمد اپراتورهای موبایل در سال ۹۴، درآمد رگولاتوری (دولت) نیز دچار تهدید می‌شود، زیرا اپراتورهای موبایل حدود ۵۰ درصد درآمدهای خود را به دولت بازمی‌گردانند. همراه اول در سال ۹۳ حدود ۴ هزار میلیارد تومان و ایرانسل ۳ هزار میلیارد تومان را به دولت پرداخته است.
همچنین طبق قانون بودجه ۹۴، رگولاتوری باید ۵ هزار میلیارد تومان به خزانه واریز کند که سهم بیشتر این رقم باید از محل درآمد اپراتورها تامین شود.
در نهایت به نظر می‌رسد سال ۹۴ از نظر درآمدی سال سختی برای اپراتورها و وزارت ارتباطات باشد که به احتمال زیاد دیر یا زود دولت نسبت به کاهش درآمد خود واکنش نشان می‌دهد و تصمیمی اتخاذ خواهد کرد.
نظرات کاربران