سال ۲۰۱۴ میلادی دوره‌ای بود که طی آن بخش اعظم زندگی‌ها دیجیتالی شد و به گفته محققان، بزرگ‌ترین تحول مجازی تاریخ صورت گرفت.در این سال مهم‌ترین گام برای ورود شبکه‌های اجتماعی به زندگی روزمره برداشته شد تا این عرصه علاوه بر ابزاری برای برقراری ارتباطات روزانه، دیگر نیازهای زندگی روزمره را هم پاسخ دهد. مرکز Wear Social برای مشخص شدن میزان گستردگی شبکه‌های اجتماعی در سراسر جهان، ژانویه ۲۰۱۵ مطالعه جامعی انجام داد و در پایان مشخص شد تا آن زمان ۲/۷ میلیارد نفر روی کره خاکی ساکن بودند، ۰/۳ میلیارد نفر از آنها به صورت دایم از مزایای اینترنت بهره می‌بردند، ۰۷/۲ میلیارد حساب کاربری فعال در شبکه‌های اجتماعی مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفته است، ۶/۳ میلیون کاربر جهانی از دستگاه موبایلی استفاده می‌کرده‌اند و از میان تمام مشترکان شبکه‌های اجتماعی، ۶/۱ میلیارد نفر با دستگاه‌های موبایلی از مزایای آنها بهره می‌بردند. این مرکز تحقیقاتی توضیح داد یک‌سوم جمعیت جهان معادل ۲۹ درصد به‌صورت دایم خدمات شبکه‌های اجتماعی را مورد استفاده قرار می‌دهند. اما چه دلیلی وجود دارد که این تعداد جمعیت را وارد این فضا کرده است؟
ارتباط نزدیک و روزانه با اعضای خانواده، دوستان و اطرافیان مهم‌ترین دلیلی است که باعث می‌شود مردم جهان در شبکه‌های اجتماعی حضور یابند. این دلیلی است که مرکز GlobalWebIndex بر اساس آخرین مطالعه جهانی خود توضیح داده و می‌گوید از میان دو میلیارد مشترکی که به‌صورت مستمر وارد شبکه‌های اجتماعی می‌شوند، ۵۵ درصد دلیل اصلی خود را برقراری ارتباط با دوستان و اطرافیان اعلام کرده‌اند و بر این باورند که شبکه‌های اجتماعی نسبت به دیگر روش‌های ارتباطی مطمئن‌تر و سریع‌تر هستند و از این طریق می‌توانند تمام نیازهای ارتباط خود برای حضور مجازی در کنار اعضای خانواده یا نزدیکان را پاسخ گویند.
اما به هر حال باید توجه داشت که این فضا طی چند سال گذشته تخصصی‌تر شده است و به‌جز برقراری ارتباط نزدیک میان افراد، کاربردهای دیگری را هم در اختیار گرفته است. به همین خاطر در بررسی اخیر ۴۴ درصد کاربران جهان اعلام کردند به‌روز بودن، دریافت آخرین اخبار، قرار گرفتن در جریان اتفاقات روز و داشتن سرگرمی در اوقات فراغت مهم‌ترین دلیلی است که آنها را به شبکه‌های اجتماعی می‌کشاند.
مرکز تحقیقاتی GWI می‌گوید که این دلایل برای حضور مستمر در شبکه‌های اجتماعی یک اصل کلی را نمایان می‌کند. با تحلیل این دلایل به‌عنوان مهم‌ترین اولویت کاربران جهانی برای حضور در شبکه‌های اجتماعی می‌توان دریافت که این افراد فرم‌های ایستا در شبکه‌های اجتماعی را به قابلیت‌های پویای آن ترجیح می‌دهند و وابستگی بیشتری به این بخش از خدمات اجتماعی در فضای مجازی دارند. این مطالعه با بررسی موردی روی کاربران ایستا در فیس‌بوک دریافت که بسیاری از مشترکان شبکه‌های اجتماعی به این فضا به‌عنوان منبع اصلی برای دریافت محتوا نگاه می‌کنند و آن را یک پلتفرم جامع و فعال نمی‌دانند.
همین مساله موجب شده تا ۲۷ درصد از کاربران اینترنتی جهان اعلام کنند که از شبکه‌های اجتماعی برای به‌اشتراک گذاشتن جزییات زندگی خود استفاده می‌کنند و این فضا را بستر مناسبی می‌دانند تا به کمک آن اتفاقات روزمره خود را به گوش اطرافیان برسانند. این افراد معتقدند حتی در دنیای واقعی هم نمی‌توان با این کیفیت جزییات زندگی عادی را با بقیه در میان گذاشت و همراه با تصویر، توضیح کامل یا ویدیو به اطرافیان و دوستان اعلام کرد که در طول روز چه اتفاقاتی افتاده است. البته باید گفت این دلیل در مقابل کاربرانی که شبکه اجتماعی را فضایی برای ابراز ایده‌ها و نظریات خود مناسب می‌دانند اهمیت کمتری دارد و در گروه مقابل افراد سعی می‌کنند با انتشار عکس و ویدیو، تصورات ذهنی، ایده و تخیلات خود را به اطلاع دیگران برسانند. بدیهی است این اتفاقات موجب می‌شود کاربران با شبکه اجتماعی احساس راحتی بیشتری داشته باشند و هر آنچه در ذهن خود دارند را روی این پلتفرم ارایه دهند و به‌جز اتفاقات شخصی و روزانه، مطالب مهم‌تری هم از جانب آنها مطرح شود.
به هر حال، ۱۰ دلیلی که موجب شده کاربران اینترنتی جهان در شبکه‌های اجتماعی حضور یابند و به‌صورت مستمر انواع مختلف آن را مورد استفاده قرار دهند، به ترتیب زیر اعلام شده است:
۱- ارتباط نزدیک با خانواده و اطرافیان – ۵۵ درصد
۲- به‌روز بودن، دریافت آخرین اخبار و در جریان قرار گرفتن اتفاقات روز دنیا – ۴۴ درصد
۳- پر کردن اوقات فراغت – ۴۱ درصد
۴- پیدا کردن محتوای سرگرم‌کننده از جمله نوشته‌ها و تصاویر ویدیویی – ۳۹ درصد
۵- به‌اشتراک‌گذاشتن ایده‌ها و نظرات شخصی – ۳۹ درصد
۶- به اشتراک گذاشتن عکس‌ها و ویدیوها با دیگران – ۳۸ درصد
۷- اشتراک در شبکه‌های اجتماعی به‌دلیل حضور بسیاری از دوستان و اطرافیان – ۳۶ درصد
۸- در اختیار داشتن شبکه گسترده و جامع با دیگران – ۳۳ درصد
۹- ملاقات با افراد جدید – ۳۲ درصد
۱۰- به‌اشتراک‌گذاشتن جزییاتی که در طول روز و زندگی عادی اتفاق می‌افتد – ۲۷ درصد
به هر حال، افرادی که فکر می‌کنند حضور در شبکه‌های اجتماعی نوعی وقت تلف کردن است و فضاهایی مانند فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام و … طی چند سال آینده از عرصه رقابتی بیرون می‌روند و فناوری‌های جدیدتر جایگزین آنها می‌شود، باید توجه داشته باشند که به دلایل مذکور یک‌سوم مردم جهان در این فضای اجتماعی آنلاین حضور دارند و به‌صورت مستمر خدمات و مزایای آن را مورد استفاده قرار می‌دهند. پیش‌بینی شده که ابتدای سال ۲۰۱۸ میلادی تعداد مشترکان شبکه‌های اجتماعی جهان از ۴۴/۲ میلیارد نفر هم فراتر رود تا حضور در این فضا به نوعی التزام برای انسان‌های مدرن بدل شود.
۱۰ دلیل برای حاضر نبودن در شبکه اجتماعی
بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی اتفاق جدیدی است که طی چند سال اخیر به اوج خود رسیده و به‌دلیل اصلی حضور مراکز تبلیغاتی در این فضاها تبدیل شده است. مرکز Main Sights می‌گوید نگاه ۹۳ درصد مراکز بازاریابی جهانی برای حضور در شبکه‌های اجتماعی مثبت است و سرمایه‌گذاری روی آن را کاملا موفق می‌دانند. اما به‌جز مراکز مذکور، کاربران عمومی هم به‌صورت گسترده در شبکه‌های اجتماعی حضور می‌یابند و از کودکان گرفته تا کهنسالان خدمات آن را مورد استفاده قرار می‌دهند. بررسی‌ها نشان داده است کودکان با میانگین سنی ۱۰ سال در فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام و پینترست حضور می‌یابند و البته تمام دوستان آنها را افراد همسن و سال تشکیل نمی‌دهند. با همه این توضیحات تاکنون فکر کرده‌اید که شبکه‌های مجازی با محاسن فراوان و گسترده خود می‌توانند مشکلاتی را هم به همراه داشته باشند و دردسرهایی برای ما ایجاد کنند؟ تاکنون به این مساله فکر کرده‌اید که حاضر نبودن در این قبیل فضاها چه مزایایی را می‌تواند برای شما به همراه بیاورد؟
شما به‌عنوان کاربر عادی اطلاعات شخصی و عمومی را که در اختیار دارید روی پلتفرمی به‌اشتراک می‌گذارید که هیچ دخل و تصرفی در فرایند مدیریت آن ندارد و این پلتفرم به هر سمت که بخواهد، می‌تواند تفکر و رفتار شما را سوق دهد. باید به این مساله توجه کرد هر آنچه که در شبکه‌های اجتماعی انجام می‌دهیم برای ما نیست و به‌عبارت دیگر، ردپای مجازی که از خود در این فضا به‌جا می‌گذاریم، در تصاحب شرکت‌های بزرگی است که مدیریت این فضا را در اختیار دارند. البته این یک تهدید سایبری یا مشکل امنیتی نیست که ما را نگران کند، اما واقعیتی است که باید آن را پذیرفت.
این واقعیت که حضور در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند معایبی را به همراه داشته باشد و کنترل داده‌های شخصی ما را در اختیار مدیران شبکه‌های مجازی بگذارد، از چشم شرکت‌های تجاری و برخی مراکز بازاریابی هم پوشیده نبوده است. اپل که این روزها یک برند جهانی با ارزش چندصد میلیارد دلاری محسوب می‌شود، هیچ صفحه رسمی روی توییتر ندارد و صفحه اختصاصی آن در فیس‌بوک که ۱۲ میلیون هوادار را در خود جا داده است، به‌ندرت و با احتیاط فراوان مطالبی را منتشر می‌کند. اینکه چرا اپل و برخی دیگر از شرکت‌های بزرگ روی شبکه‌های اجتماعی فعال نیستند، دلیل قانع‌کننده‌ای دارد تا ما را نیز برای حضور در چنین فضاهایی آگاه کند.
به هر حال، ۱۰ دلیلی که به‌واسطه آنها می‌توان شبکه‌های اجتماعی را کنار گذاشت و تفکر بیشتری برای حضور نداشتن در این فضاهای رسانه‌ای مجازی انجام داد، به قرار زیر اعلام شده است:
۱- تمایل ندارید به‌راحتی و با یک جست‌وجوی اینترنتی ساده پیدا شوید.
۲- ترجیح می‌دهید ارتباطات خود را به‌صورت حضوری مدیریت کنید.
۳- برای حریم شخصی خود ارزش زیادی قایل هستید.
۴- از این مساله واهمه دارید که اطرافیان نظرات مخالف خود را به‌صورت عمومی در مورد شما اعلام کنند.
۵- حضور در این فضا وقت و هزینه شما را هدر می‌دهد.
۶- این فضا مانند دیگر فناوری‌های جدید مدتی بعد از کار می‌افتد و چیزهای جدیدتر جای آن را می‌گیرد.
۷- ترجیح می‌دهید فضاهای ساده‌تر را برای معرفی خود استفاده کنید و از پیچیدگی‌های فیس‌بوک، توییتر و … دوری می‌کنید.
۸- شما یک انسان واقعی هستید و حضور در یک فضای مجازی نمی‌تواند همه جوانب شما را معرفی کند.
۹- شبکه‌های اجتماعی از افرادی پر شده است که از زمان خود به‌درستی استفاده نمی‌کنند و هدف اصلی آنها سرگرمی است.
۱۰- اگر در شبکه‌های اجتماعی عضو شوید، خود را در معرض حملات هرزنامه‌ها و ناامنی‌های سایبری قرار می‌دهید.
هدف از اعلام دلایل مذکور این نیست که شما از حضور در شبکه‌های اجتماعی منصرف شوید. اما همان‌طور که کارشناسان تاکید می‌کنند، بهتر است پیش از حضور فعال در این فضای تخصصی، اطلاعات و آگاهی کامل پیرامون آن داشته باشید و به‌عبارت دیگر با چشمان باز از ابزار مختلف اجتماعی مجازی بهره ببرید. برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری برای حضور در شبکه‌های اجتماعی مهم‌ترین اتفاقی است که باید در نظر گرفت. اینکه قرار است چه اطلاعاتی را در فضای مجازی به‌اشتراک گذاشته شود، هویت و شخصیت هر کاربر را نمایان می‌کند. ایده خوبی به‌نظر نمی‌رسد که هرآنچه در طول شبانه‌روز انجام می‌دهید در شبکه‌های اجتماعی بازتاب داشته باشد که البته این مساله حتی می‌تواند امنیت شما را هم به خطر بیندازد؛ زیرا برای مثال این اتفاق به‌خوبی نشان می‌دهد که چه ساعت‌هایی از روز را منزل نیستید، چه اجناس گران‌قیمتی دارید یا نقطه ضعف شما چه چیزی است. همچنین اگر قرار است برای شرکت یا کسب‌و‌کار خود صفحه اختصاصی در شبکه‌های اجتماعی درست کنید، این مساله مهم به‌نظر می‌رسد که اطلاعات سازمانی به‌هیچ‌وجه روی این فضاهای عمومی قرار نگیرد و حریم اختصاصی شما حفظ شود. در مجموع اگر با آگاهی کامل این فضا مورد استفاده قرار گیرد، مزایای بیشتری از آن نمایان خواهد شد.
نظرات کاربران