رئیس سازمان فضایی ایران با بیان اینکه ساخت ماهواره‌ای مثل خیام حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون دلار هزینه دارد و رقم دقیق آن فعلا برآورد نشده تاکید کرد در بازاری که صفر تا صد آن تحریم وجود دارد، بحث قیمت چندان مطرح نیست. او همچنین اظهار داشت طراحی مفهومی سطح بالای ماهواره خیام در داخل کشور انجام شده است اما ساخت آن به یک شرکت معتبر و خوش‌نام خارجی سپرده شد. سالاریه با رد جاسوسی بودن این ماهواره اعلام کرد تصاویر دریافتی از خیام قابل فروش به شرکت‌ها بوده و در حوزه‌های منابع طبیعی، مدیریت شهری و… مورد کاربرد قرار خواهند گرفت.
سازمان فضایی ایران و سازمان فضایی روسیه طی یک همکاری بین‌المللی، روز گذشته از پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان ماهواره خیام را با پرتابگر روسی سایوز (Sayuz) به مدار ۵۰۰ کیلومتری از زمین فرستادند.
«حسن سالاریه»، رئیس سازمان فضایی ایران نشستی خبری در پایگاه فضایی ماهدشت با موضوع ماهواره خیام برگزار کرد. این پایگاه، مرکز کنترل و عملیات ماهواره خیام بود و سالاریه ضمن ارائه توضیحاتی در این باره، پاسخگوی سوالات خبرنگاران بود.او با اشاره به فرآیند طی شده برای طراحی و ساخت خیام، گفت: «در اواسط دهه نود که فاز ماهواره‌سازی در کشور در مرحله مقدماتی بوده، متخصصین فضایی کشور احساس نیاز به ماهواره‌ای با دقت بالا کردند. در همین راستا یک فرآیند مطالعاتی دو ساله در کشور انجام شده و طراحی مفهومی آن در سطح بالایی صورت گرفته و مشخصه فنی‌اش کاملا مشخص شد.»
او با تاکید بر اینکه در بحث ساخت ماهواره بایستی پارامترهای مختلفی استخراج شده و ویژگی‌هایی مانند کنترل وضعیت و پایداری و… به طور دقیق مشخص شود، گفت: «در اواسط دهه نود، همانند آنچه که در دنیا رواج دارد، سازندگان ماهواره‌های بسیار دقیق را شناسایی کردیم و در نهایت شرکت معتبر و خوش نامی انتخاب شد. طراحی مفهومی و ماموریت ماهواره‌ها توسط سفارش دهنده مشخص می‌شود که در ایران با توجه به تجربه چند ساله ساخت ماهواره، این موضوع در پروسه ساخت خیام به خوبی صورت گرفت.»
به گفته رئیس سازمان فضایی ایران، نظارت پروژه به لحاظ فنی توسط تیم ایرانی انجام شده و چندین سال ادامه داشت: «تیم سازمان فضایی به عنوان ناظر، در تمامی مراحل آزمایشی ماهواره حضور داشته و تست‌های مختلفی در طول این مدت انجام شده است.»
«نمی‌توانستیم منتظر تولید ماهواره بومی بمانیم»
او در بخش دیگر سخنان خود به نیاز کشور در صنعت ماهواره اشاره کرده و به چرایی روی آوردن به استفاده از ماهواره‌های غیرایرانی پاسخ داد:
«صنعت ماهواره بومی در ایران دو دهه است که شروع به کار کرده و ماهواره‌های سنجنده صد متر و چهل متر را در ایران ساخته‌ایم. ما توانایی ساخت ماهواره با دقت پنج متر و ده متر را داریم که بخش زیادی از نیازهای کشور را تامین می‌کند و به زودی ماهواره‌های با دقت دو تا پنج متر را نیز خواهیم ساخت. اما ما نیاز به دقت بیشتری داشتیم و نمی‌توانستیم منتظر بمانیم که ده سال دیگر به این تکنولوژی برسیم و نیازمان را رفع کنیم.»
او با بیان اینکه خیام، یک ماهواره سنجشی با دقت بالا است اعلام کرد این ماهواره بخش‌های زیادی از نیازهای کشور را به لحاظ تامین داده پوشش خواهد داد: «داده‌های خیام در حوزه منابع طبیعی، منابع آبی، مدیریت شهری، ساخت و ساز و مزارع مورد استفاده قرار خواهد گرفت.»
سالاریه ابراز امیدواری کرد تا چند سال آینده ماهواره‌هایی با دقت خیام در داخل کشور طراحی، تولید و پرتاب شود تا برطرف کننده نیازهای کشور باشند.
او در پاسخ به این سوال که چرا از ابتدا به طور شفاف اعلام نشد که ایران در ساخت ماهواره خیام دخالتی نداشته است، گفت:
«ما به دنبال اطلاع رسانی حداقلی بودیم تا فرآیند پرتاب ماهواره به درستی انجام شده و همه چیز قابل اعتماد باشد. قرار بود گام به گام این اطلاع رسانی‌ها صورت بگیرد اما در تمامی اطلاعیه‌ها گفتیم ماهواره متعلق به جمهوری اسلامی ایران است و جایی تاکید نکردیم که این ماهواره ساخت ما است یا در تولید آن نقش داریم. احتمالا چون همه ماهواره ها قبلا بومی بوده، چنین برداشتی شده که خیام هم کاملا بومی است.»
سالاریه با اذعان بر اینکه بایستی در اطلاع‌رسانی بهتر عمل می‌کردند، اظهار داشت اصرار برخی خبرگزاری‌ها نسبت به اینکه ماهواره خیام صد درصد بومی است از روحیه ملی آن‌ها نشات می‌گیرد چرا که همه آرزو دارند این ماهواره و بلکه خیلی بهتر از آن توسط ایران تولید شود و این اتفاق تا چند سال دیگر رخ می‌دهد.
وی با بیان اینکه تکنولوژی خیام در حال حاضر از تکنولوژی‌های بومی ایران در زمینه تولید ماهواره بیشتر است از علاقمندی به حضور بخش خصوصی در این زمینه سخن گفت.
هزینه ۵۰ میلیون دلاری ماهواره خیام؟
رئیس سازمان فضایی ایران در ادامه به بحث هزینه‌های ماهواره خیام اشاره کرده و گفت: «ماهواره‌های سنجشی با توجه به طیف و دقت، قیمت متفاوتی دارند. ماهواره در کلاس ماهواره‌های بومی خودمان (دقت ده متر) زیر ۱۰ میلیون دلار است اما عدد متغیری است چرا که به المان‌های مختلف ماهواره مرتبط است. اما ماهواره‌هایی مثل ماهواره خیام قیمت متفاوتی دارند چرا که افزونه‌های آن بیشتر می‌شود و هزینه یک ماهواره شاید به صد میلیون دلار هم برسد.»
او با بیان اینکه برای خیام حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون دلار هزینه شده است تاکید کرد رقم دقیق این هزینه کرد را در حال حاضر ندارند: «شاید در حال حاضر ساخت ماهواره‌ای مثل خیام ارزان‌تر تمام شود چرا که علم پیشرفت کرده و یک سری سیستم‌ها ارزان تر از قدیم از آب درآمده است و باید به تاریخ قرارداد تولید خیام نیز نگاه کرد.»
به گفته سالاریه تولیدات آماتوری نیز در این زمینه وجود داشت که هزینه‌های بسیار کمی دارند اما دقت و عمرشان بسیار پایین‌تر از خیام است: «طول عمر ماهواره‌های سنجشی عمدتا ۵ سال است. بحث قیمت‌گذاری زمانی معنادار می‌شود که ما بازار وسیعی از رقبا داشته باشیم. اما این حوزه یک صنعت صد در صد تحریمی برای ایران است و از همین رو نباید گفت که شرکت X، ماهواره خیام را ارزان‌تر تولید می‌کرد چرا که جای مذاکره با بسیاری از شرکت‌ها وجود نداشت. ما باید در این حوزه بومی‌سازی کنیم تا بتوانیم از مشکلات رهایی پیدا کنیم.»
او تاکید کرد کشور به تعداد ماهواره‌های بسیار بیشتری نیاز داشته و به رشد تعدادی این ماهواره‌ها فکر می‌کنند.
سالاریه ظهار داشت: «اطلاعات در چهار نوبت (۲ نوبت روز و ۲ نوبت شب) از ماهواره دریافت خواهد شد هر چند که طی یکی دو ماه اول بحث کالیبراسیون وجود دارد. پردازش اولیه‌ای روی تصاویر دریافتی انجام شده و در مرکز داده در ایستگاه ماهدشت آرشیو می‌شوند و قابل فروش هستند. این تصاویر تعرفه‌گذاری شده و براساس نیاز شرکت‌ها ارائه خواهد شد، البته نقاط حساسی داریم که فروخته نخواهد شد. باید انگیزه‌ای در شرکت‌های سنجشی ایجاد کنیم تا از دیتاهای داخلی استفاده کنند.»
«خیام یک ماهواره جاسوسی نیست»
رئیس سازمان فضایی ایران در واکنش به سخنان مقام مسئول آمریکایی درباره ماهواره خیام گفت ماهواره‌ای با این هیبت و قد و قواره نمی‌تواند یک ماهواره جاسوسی باشد و حرف آمریکا در اینباره بسیار کودکانه است: «خیام یک ماهواره سنجشی برای رفع نیازهای کشور در حوزه مدیریت بحران و دیگر مسائل مرتبط است تا دیتاها به شرکت‌های دانش بنیان فروخته شود.»
او در پاسخ به این سوال که آیا همکاری با روسیه باعث بی اثر شدن تحریم‌ها در صنعت فضایی خواهد شد، گفت:
«در دو دهه گذشته که صنعت فضایی ایران رشد خوبی پیدا کرده، تجربیات زیادی کسب کردیم. ما با کشوری در ارتباط هستیم که سال‌های سال در زمینه امور فضایی نقش داشته و به دور از نگاه سیاسی، روسیه الگوی همه کشورها در حوزه فضایی بوده است. ما در حال حاضر تخصص نسبی پیدا کردیم و تمرین‌های خود را انجام دادیم، ولی کلی سوال داریم که با همکاری بین‌المللی ما با روسیه این سوالات رفع می‌شود چرا که همکاری ما با روسیه در زمینه امور فضایی یک فرصت فوق طلایی است. این مسأله باعث شتابدهی صنعت فضایی شده و نگاهمان به این همکاری بسیار مثبت است. اتفاق های خوبی در زمینه فضایی در آینده نزدیک رخ خواهد داد که آورده بسیار بالایی خواهد داشت. ما تمام چرخه فناوری فضایی را داریم و این همکاری باعث خواهد شد که در همه امور پیشرفته‌تر شویم و قرار نیست حوزه فضایی در کشور ما یک صنعت کاملا وارداتی باشد.»
سالاریه در بخش پایانی سخنان خود با بیان اینکه مسأله پرتاب موجود زنده یا حتی انسان به فضا همچنان در حال پیگیری است اظهار داشت اگر در اینباره کمتر صحبت می‌شود به این معنا نیست که کل پروژه معلق شده است: «البته این موضوع در اولویت خاص خودش قرار دارد و بحث توسعه آزمایشگاه‌های زیر مداری را جدی‌تر پیگیری می‌کنیم. در رابطه با ارسال موجود زنده به فضا نیز در دولت احمدی نژاد یک آزمون و خطا انجام شد و می‌خواهیم علمی‌تر به این مسأله نگاه کنیم و با برنامه مشخصی حرکت کنیم.»
نظرات کاربران