ایلان ماسک و سندرم آسپرگر؛ مشکل میلیاردر جنجالی چیست؟

به‌نقل از وب‌سایت Slate، ایلان ماسک نخستین فرد مبتلا به سندرم آسپرگر نیست که مجری برنامه‌ی پخش زنده شنبه شب می‌شود. درواقع حتی اعتراف او نیز تاریخ‌ساز یا بی‌سابقه به‌حساب نمی‌آید. این افتخار دراصل به دن اکروید، کمدین کانادایی و عضو پیشین تیم بازیگران SNL تعلق دارد که تقریبا به‌مدت دو دهه آشکارا درباره‌ی اختلال خود صحبت کرد و در سال ۲۰۰۳ مجری این برنامه شد.

با وجود اولین‌نبودن ماسک، افشای ابتلای او به آسپرگر در برنامه‌ی تلویزیونی، بسیاری را در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به صحبت درباره‌ی این اختلال واداشت. به‌گزارش Slate، شبکه‌ی آسپرگر/ اوتیسم که یک بنیاد غیرانتفاعی کوچک در نیوانگلند است، می‌گوید پس از افشاگری ماسک، ترافیک وب‌سایتش بیش از دو برابر شد. همچنین بسیاری از افراد در توییتر اشاره کردند که سندرم آسپرگر امروزه دیگر به‌عنوان تشخیص مطرح نیست. یک کاربر توییتر نوشت «همیشه وقتی ارائه‌دهندگان مسن یا کمتر آگاه مراقبت‌های بهداشتی با عبارات کنونی به‌روز نیستند، از ناچاری برای استفاده از «آسپرگر» اندکی احساس انزجار می‌کنم. منظورم این است اگر صرفا برای ۱۰ دقیقه در گوگل جست‌وجو کنید، نگاهی کلی به تمام پیش‌داوری‌ها و مشکلات این واژه خواهید داشت.»

اما سندرم آسپرگر دقیقا چیست و آیا همچنان بیماری تشخیص داده می‌شود؟ برای آگاهی از پاسخ این پرسش‌ها با زومیت همراه باشید.

سندرم آسپرگر چیست؟

به‌نقل از مؤسسه‌ی ملی اختلالات عصبی و سکته‌ی مغزی (NINDS)، سندرم آسپرگر نوعی اختلال رشد است که بخشی از اختلال طیف اوتیسم (ASD) طبقه‌بندی می‌شود. اختلال طیف اوتیسم، گروهی از بیماری‌های عصبی است که می‌تواند همراه‌با الگوهای تکراری یا محدودکننده، موجب نقص در مهارت‌های زبانی و ارتباطی شود.

به‌نقل از NINDS، بزرگ‌ترین نشانه‌ی سندرم آسپرگر، علاقه‌ی وسواس‌گونه‌ی کودک به یک موضوع یا مقوله‌ی واحد است. کودکان دارای سندرم آسپرگر می‌خواهند همه‌چیز را درباره‌ی آن مقوله‌ی به‌خصوص بدانند و مایل به صحبت درباره‌ی موضوعات دیگر نیستند. کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر اغلب به‌دلیل ضعف مهارت‌های اجتماعی منزوی می‌شوند و سابقه‌ی تأخیر رشد را دارند. دیگر علایم سندرم آسپرگر بدین شرح هستند:

علایم سندرم آسپرگر

• فعالیت‌های تکراری
• مشخصه‌های غیرعادی در گفتار و زبان
• رفتار نامناسب ازنظر اجتماعی و عاطفی
• ناتوانی در تعامل موفق با همسالان
• مشکلات در ارتباط غیرکلامی
• بی‌دقتی

سندرم آسپرگر هنوز به‌عنوان بیماری تشخیص داده می‌شود؟

از نظر فنی خیر. ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM-5)، سندرم آسپرگر را در سال ۲۰۱۳ حذف کرد و زیر چتر اختلال طیف اوتیسم قرار داد. کریستوفر هنکس، پزشک داخلی در مرکز پزشکی وکسنر دانشگاه ایالتی اوهایو که اختلال اوتیسم را درمان می‌کند، به وب‌سایت Health گفت «دست‌کم در ایالات متحده و هر نقطه‌ی دیگری از جهان که از DSM-5 استفاده می‌کند، آسپرگر دیگر تشخیص رسمی به‌شمار نمی‌آید.»

درعوض، آن بیماری که پیش‌تر صرفا با عنوان اوتیسم شناخته می‌شد، گسترده شد تا به اختلال طیف اوتیسم تبدیل شود. دی‌اس‌ام، اختلال طیف اوتیسم را اکنون «خفیف، متوسط یا شدید» توصیف می‌کند: هرچند به‌گفته‌ی دیوید ماندل، استاد روانپزشکی در دانشکده‌ی پزشکی پنسیلوانیا پرلمن، معیارهای تمایز این سه سطح به‌نوعی مبهم و هنوز اعتبارسنجی نشده است.

چند دلیل وجود دارد که موجب می‌شود آسپرگر دیگر به‌عنوان تشخیص مطرح نباشد. اول، تمایز آن از اوتیسم می‌تواند دشوار باشد. ماندل می‌گوید «حتی باتجربه‌ترین و ماهرترین متخصصان بالینی قادر به توافق بر سر موارد ابتلا نیستند. به عبارت دیگر، متخصصان بالینی در تشخیص تفاوت بین آسپرگر و اوتیسم قابل اطمینان نبودند. بخشی از دلیل این است که بروز علائم اوتیسم در افراد ممکن است با افزایش سن درطول زمان به‌نحو چشمگیر تغییر کند.

آسپرگر به‌منظور تصریح اینکه اوتیسم طیفی گسترده است و همچنین توانایی آن در بروز به شیوه‌های مختلف در افراد، به‌عنوان تشخیص حذف شد. به‌گفته‌ی ماندل، براساس شواهد روزافزون، هانس آسپرگر، متخصص اطفالی که نامش روی این اختلال گذاشته شد، با حزب نازی آلمان همکاری داشت. ازهمین‌رو، پژوهشگران و متخصصان بالینی این رشته به‌نحو منطقی مایل بودند از میراث وحشتناک آسپرگر فاصله بگیرند.

ماندل می‌گوید وقتی آسپرگر از دی‌اس‌ام حذف شد، بحث و جدل میان دانشمندان، متخصصان بالینی و طرفداران درگرفت. چرا؟ برخی دانشمندان و پزشکان خواستار زمان بیشتر برای مطالعه‌ی این اختلال و تشخیص تفاوت آن با اختلال اوتیسم بودند. به‌همین دلیل، برخی افراد مبتلا به اوتیسم همچنان در اشاره به خودشان از عنوان «آسپیس» استفاده می‌کنند.

اعلام ابتلا به سندرم آسپرگر در برنامه‌ی تلویزیونی چه معنایی دارد؟ ایلان ماسک در سالی که گذشت، انبوهی از اظهارنظرها و رفتارهای عجیب داشت؛ از پخش اطلاعات غلط درباره‌ی کووید ۱۹ تا اهدای دستگاه‌های تنفس مصنوعی اشتباهی به بیمارستان‌ها تا اجبار کارکنان تسلا به بازگشت به سرکار با وجود خطر ابتلا به کرونا. شاید بتوان تمام این رفتارهای خارج از عرف را صرفا به‌عنوان غیرعادی‌بودن اوتیسمی نادیده گرفت و قطعا ماسک نیز همین را می‌خواهد. او حین تک‌گویی در SNL گفت:

ببینید! می‌دونم بعضی وقت‌ها چیزهای عجیب می‌گویم یا در توییتر می‌نویسم؛ اما مغز من همین‌گونه کار می‌کند. خطاب به هرکس که او را رنجانده‌ام، فقط می‌خواهم بگویم که من ماشین‌های برقی را از نو ساختم و مشغول ارسال افراد به مریخ با موشک هستم. فکر کردی من هم قراره یک آدم باحال معمولی باشم؟