یک سیستم اطلاعات بازاریابی مجموعه‌ای از فرایندها و روش‌ها است که به‌منظور تولید، تحلیل، انتشار و نگهداری اطلاعات پیش‌بینی‌شده تصمیم‌های بازاریابی بر اساس یک‌روند منظم و مداوم طراحی‌شده است. یک سیستم اطلاعات می‌تواند به‌صورت عملیاتی، مدیریتی یا استراتژیک برای چندین زمینه مختلف از بازاریابی مورداستفاده قرار گیرد.
ما همگی می‌دانیم که هیچ فعالیت بازاریابی نمی‌تواند در انزوا و جدا از دیگر موارد انجام پذیرد، البته باید این را هم مدنظر قرار داشت که وقتی به این موضوع اشاره می‌کنیم منظورمان این است که همواره نیروهای مختلف داخلی و خارجی، قابل‌کنترل و غیرقابل‌کنترل وجود دارند که همواره در حال اثرگذاری بر روی آن هستند. از این رو به‌منظور اطلاع از اینکه چه نیرویی در حال اثرگذاری بر روی آن است و اثر این نیرو بر روی فرایند بازاریابی چیست، بازاریاب نیاز به جمع‌آوری اطلاعات خود از طریق منابع خودش داشته که در الفبای بازاریابی می‌توانیم بگوییم که وی در حال جمع‌آوری اطلاعات بازار یا تشکیل دادن یک سیستم اطلاعات بازاریابی است.
این مجموعه از اطلاعات یک فرایند ادامه‌دار است که اطلاعات را از منابع مختلف جمع‌آوری می‌کند، ضمن ترکیب آن‌ها با یکدیگر آن‌ها را به برای افراد یا بخش‌هایی ارسال می‌کند که مسئول رفع نیازهای نقاط مختلف بازار هستند. اثربخشی سیستم بازاریابی در صورتی ثابت می‌شود که یک سیستم اطلاعات بازاریابی قوی در پشت سر آن قرار داشته باشد و یک مزیت رقابتی قابل‌توجه را در اختیار شرکت یا بنگاه موردنظر قرار دهد. از سیستم اطلاعات بازاریابی نباید انتظارات غیرمعمول داشته باشیم، چراکه اگر به‌صورت غیرمعمول یا غیرمتداول با آن برخورد داشته باشیم و انتظاراتی فراتر از موارد ذکرشده در بالا از آن داشته باشیم، شرکت ممکن است با ریسک و خطراتی که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنم روبرو می‌شود:
۱- برخی از فرصت‌ها ممکن است از دست بروند.
۲- ممکن است شرکت از برخی تغییرات در حال جریان در بازار یا اعمال رقبا بی‌اطلاع بماند.
۳- جمع‌آوری اطلاعات به‌منظور تجزیه‌وتحلیل ممکن است در طی چندین دوره زمانی مختلف با مشکل مواجه شود.
۴- تصمیمات و طرح‌های بازاریابی ممکن است به‌صورت صحیح قابل بازبینی نباشند.
۵- فرایند جمع‌آوری اطلاعات ممکن است ازهم‌گسیخته و بی‌ارتباط باهم باشد.
۶- مطالعات پیشین ممکن است به صورتی ساده و قابل‌دسترس حفظ و نگهداری نشوند.
۷- در صورت نیاز به یک مطالعه جدید ممکن است دچار وقفه‌های زمانی شویم.
۸- اعمال و رفتار ما به‌جای پیش بینانه بودن، ممکن است حالت ارتجاعی و واکنشی در برابر تغییرات بازار به خود بگیرند.
مجموعه نیازهای اطلاعاتی بخش بازاریابی می‌تواند از طریق یک شبکه اطلاعات بازاریابی تعیین‌شده و به آن‌ها پاسخ داده شود که شامل سه بخش می‌شوند:
۱- نظارت مستمر فرایندی است که توسط آن تغییرات بازار به‌طور منظم رصد می‌شود.
۲- تحقیقات بازار به‌منظور کسب اطلاعات در رابطه با موضوعات مختلف بازاریابی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
۳- ذخیره‌سازی اطلاعات شامل نگهداری تمام اشکال مختلف اطلاعات از سوابق شرکت می‌شود، که البته این مورد شامل اطلاعات جمع‌آوری‌شده از طریق رصد منظم بازار و همچنین تحقیقات بازار هم می‌شود.
وابستگی به منابع یک بنگاه و همچنین پیچیدگی نیازهای آن ممکن است موجب شود که یک شبکه اطلاعات بازاریابی (MIS) به‌صورت کاملاً کامپیوتری یا غیر کامپیوتری فعالیت بکند. اجزاء ترکیبی یک سیستم خوب و مناسب اطلاعات بازاریابی ثبات، تمامیت و نظم و ترتیب آن است. طرح‌های بازاریابی باید بر مبنای اطلاعات کسب‌شده از شبکه اطلاعات اجرا شود.
یک سیستم اطلاعات بازاریابی مزایای بسیار زیادی را ارائه می‌کند:
۱- جمع‌آوری اطلاعات سازمان‌دهی شده.
۲- یک‌چشم انداز وسیع.
۳- نگهداری اطلاعات هم.
۴- اجتناب از رخداد بحران.
۵- برنامه‌های بازاریابی هماهنگ
۶- سرعت در به دست آوردن اطلاعات کافی برای تصمیم‌گیری.
۷- اطلاعات موردنظر طی چند دوره جمع‌آوری و نگهداری می‌شود.
۸- توانایی انجام تجزیه‌وتحلیل هزینه-فایده.
نکات منفی در رابطه با استفاده از سیستم اطلاعات بازاریابی زمان آغازین طولانی برای راه‌اندازی آن و هزینه نیروی کار پیچیدگی راه‌اندازی یک سیستم اطلاعات است. بازاریابان در این رابطه اغلب از این شکایت دارند که اطلاعات کافی برای راه‌اندازی این سیستم در اختیار ندارند، یا اطلاعات درست در اختیار ندارند یا اینکه حجم اطلاعات غلط و نادرست آن‌ها بسیار زیاد است. راه‌حل کارا و مؤثر در این رابطه استفاده از یک سیستم اطلاعات بازاریابی است.
اطلاعات موردنیاز مدیران برای راه‌اندازی چنین سیستمی از منابع اصلی به‌قرار زیر حاصل می‌شوند:
۱- اطلاعات داخلی شرکت یا سازمان – مثلاً فروش‌ها، سفارش‌ها، نمایه مشتریان، سهام، گزارش خدمات مشتری و . . .
۲- اطلاعات بازاریابی – این موارد می‌تواند اطلاعاتی باشد که از منابع مختلف شامل عرضه‌کنندگان، مشتریان، توزیع‌کنندگان و . . . به دست می‌آید. اطلاعات بازاریابی یک واژه کلی است که تمامی اطلاعات روزمره در رابطه با توسعه بازارها را ارائه می‌کند و به کسب‌وکارها در تهیه طرح‌های کسب‌وکار و بازاریابی کمک می‌کند.
۳- تحقیقات بازار – مدیران همواره برای تصمیم‌گیری‌های خود نمی‌توانند در انتظار به دست آوردن اطلاعات از منابع داخلی به‌صورت ذره‌ذره یا اطلاعات حاصل از اطلاعات بازاریابی باشند، چراکه این اطلاعات هم در همه موارد قابل‌اتکا و به روز نیستند. بنابراین نیاز به انجام مطالعات دقیقی هستند که به آن تحقیقات بازاریابی می‌گویند.
نظرات کاربران