اتلاف زمان، نقض حریم خصوصی افراد و اعتیاد به شبکههای اجتماعی از جمله پیامدهایی هستند که به هنگام استفاده از فضای مجازی باید مراقب آنها باشیم.
شبکههای اجتماعی مجازی امروزه به دلیل نوبودن و جذابیت با اقبال گسترده کاربران اینترنتی خصوصاً قشر نوجوان و جوان روبه‌روست، به طوری که روزانه میلیو‌ن‌ها نفر در دنیا با عضویت در این شبکه‌ها، ساعت‌های متمادی از عمرشان را صرف گشت‌وگذار در شبکههای اجتماعی می‌کنند و تأمین بسیاری از نیازها و علائق خود را در قالب فعالیت در این شبکه‌ها جست‌وجو می‌کنند.
این شبکه‌ها، فرهنگ‌ها، ادیان،سنت‌ها و سبک زندگی انسان‌های مختلف در دنیا را به دیگر نقاط گرده‌افشانی و شیوه‌های زندگی را دستخوش تغییر قرار می‌دهند.
شبکههای اجتماعی مجازی به زبانی ساده، صفحات اینترنتی است که افراد با عضویت در این شبکه‌ها می‌توانند دوست‌یابی کنند به بحث و تبادل نظر بپردازند، تصاویر و فیلم‌هایی را که دوست دارند با دیگران به اشتراک بگذارند و این فرصت را می‌یابند تا درباره علاقه‌مندی و مطالب دیگران اظهار نظر کرده و خودشان نیز مطالبی را مطابق با سلیقه و نظر خود منتشر کنند و حتی قادر باشند در دنیای مجازی این شبکه‌ها، تصویری خیالی از خود ارائه کنند.
اهداف و کارکردهای شبکههای اجتماعی به اختصار به این شرح هستند:
سازمان‌دهی انواع گروه‌های اجتماعی مجازی:گروه‌های اجتماعی با تکیه بر اشتراکات اعتقادی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شکل می‌گیرند.
توسعه مشارکت‌های اجتماعی: اعضای شبکههای اجتماعی به صورت مستقیم و غیرمستقیم به شرکت در فعالیت‌های واقعی در زندگی تحریک و تشویق می‌شوند.
به اشتراک گذاشتن علاقه‌مندی‌ها توسط اعضاء: هر یک از کاربران دغدغه‌های خود را مطرح کرده و در جریان دل‌مشغولی‌های دیگران نیز قرار می‌گیرند همچنین کاربران می‌توانند به بسیاری از نرم‌افزارهایی که سایر کاربران به اشتراک گذاشته‌اند به آسانی دسترسی داشته باشند.
ایجاد محتوا توسط اعضاء: کاربران شبکههای اجتماعی، تولیدکننده، تأثیرگذار و دارای قدرت انتخاب و بهره‌برداری از تنوع بیشتری هستند در حالیکه مخاطبان سایر رسانه‌ها چندان تعاملی در تولید و انتخاب محتوای دلخواه خود ندارند.
پیامدهای مثبت عضویت در شبکههای اجتماعی
به گزارش ماهنامه پیشگیری نوین ( ویژه نامه دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش‌وپرورش) شبکههای اجتماعی مجازی مانند همه پدیده‌های مدرن به عنوان یک ابزار دارای پیامدهای مثبت و منفی است که برخی از پیامدهای مثبت آن عبارتند از:
ایجاد شبکههای روابط و دوستی: در شبکههای اجتماعی مجازی می‌توانیم آشنایانی را که مدت‌ها از آنها بی‌خبر و دور بودیم، پیدا کنیم و به دوستی‌مان ادامه دهیم. علاوه براین کاربران در شبکههای اجتماعی می‌توانند دوستان جدید فارغ از رنگ، ملیت، مکان، زبان و حتی پیوندهای قومی، مذهبی و فرهنگی برای خود پیدا کند.
بیان ایده‌ها، افکار، سلیقه‌ها و استعدادها: کاربران در این شبکه‌ها درباره موضوعات مورد علاقه خود مانند مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و هنری به بحث و گفت‌وگو می‌پردازند.
افزایش سرعت در فرایند آموزش: با استفاده از شبکههای اجتماعی آموزش مجازی، نوجوانان می‌توانند فرایند یادگیری خود را در هر لحظه که نیازمند سؤال و برقراری رابطه با معلم و سایر نوجوانان باشند به خارج از محدوده‌های کلاس گسترش دهند.
پیامدهای منفی عضویت در شبکههای اجتماعی
شکل‌گیری و ترویج شایعات و اخبار کذب: به علت عدم امکان شناسایی و هویت واقعی اعضا و نیز عدم امکان کنترل محتوای تولید‌شده توسط کاربران شبکههای اجتماعی، شکل‌گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار کذب خواهد بود که توسط برخی از اعضای این شبکه‌ها با اهداف خاصی منتشر می‌شود.
نقض حریم خصوصی افراد: امنیت حریم خصوصی کاربران در شبکههای اجتماعی در زمره مهترین چالش‌های این شبکه‌هاست. مشکلاتی از قبیل ساخت پروفایل‌های تقلبی در شبکههای اجتماعی و عدم امکان کنترل آنها به دلیل حجم بالا باعث می‌شود که افراد سودجو بتوانند با پروفایل‌های تقلبی به شبکههای اجتماعی وارد و با ورود به حریم خصوصی افراد مورد نظر، تصاویر و اطلاعات آنها را به سرقت برده و شروع به پخش تصاویر در اینترنت کنند.
اتلاف زمان:کاربران شبکههای اجتماعی گاهش اوقات گذر زمان را فراموش می‌کنند و این موضوع سبب می‌شود که آنها برای پرداختن به حوزه‌های شغلی یا تحصیلی‌شان وقت کافی نداشته باشند.
علیرغم وجود نکات مثبت و فرصت‌های مناسب، نبود قوانین تربیتی صحیح در خانواده‌هایی که قادر نیستند رفتارهای نابهنجار نوجوان و جوان را به درستی مهار کنند همچنین کم شدن روابط رودرروی افراد با یکدیگر، ناآگاهی افراد در مورد اعتیادآفرینی این شبکه‌ها و علاوه بر همه این‌ها این باور نادرست که بسیاری از خانواده‌ها گمان می‌کنند استفاده از اینترنت هیج عیبی ندارد و به طور صد درصد نشانه پیشرفت فکری انسان است، می‌تواند آسیب‌زا باشد. قابل درک است که این امکانات در جای خود ضروری هستند اما نباید ما در خدمت آنها باشیم.
نظرات کاربران