از اولین روزهای فعالیت اپل، این کمپانی ثبت پتنت را آغاز کرده، اما شتاب این کار رفته رفته افزایش یافته است. اما چگونه پتنت‌ها و فناوریها اپل را متحول کردهاند؟ از چه زمانی استیو جابز نقش کلیدی را در ایجاد ارتباط بین بخش‌های مختلف کمپانی اپل برعهده گرفته است؟ در ادامه همراه باشید تا پاسخ این سوالات و موارد مشابه را که رابطه‌ای مستقیم با پتنت‌ها و فناوری‌های این کمپانی دارند،کنکاش کنیم.
استیو وازنیاک در سال ۱۹۷۷ میلادی اولین پتنت اپل را ثبت کرد و از آن تاریخ به بعد شاهد افزایش تعداد پتنت‌های ثبت شده توسط این کمپانی هستیم، بطوریکه در اولین سال از فعالیت اپل تنها ۱۹ پتنت برای این کمپانی ثبت شده، اما امروزه تعداد پتنت‌های ثبت شده بصورت ماهانه بیش از ۱۰۰ تا ۲۰۰ پتنت است. برای مثال اپل در ۱۰ ماه اول سال ۲۰۱۴ به تنهایی ۱٫۸۰۰ پتنت به نام خود ثبت کرده است. با تحلیل رابطه‌ی بین پتنت‌های اپل و مخترعان در طول سالیان گذشته می‌توان به طیف گسترده‌ای از سوالات پاسخ داد. چگونه توده‌های دانش و فناوری در اپل شکل گرفته‌اند؟ نقش استیو جابز از چه زمانی در اپل برای ایجاد ارتباط تیم‌های مختلف پررنگ‌تر شد؟ چگونه تیم طراحی صنعتی کمپانی شکل گرفت و این تیم چگونه به سایر تیم‌های فعال در کمپانی متصل شد؟
با نگاهی به تصویر فوق می‌توان به روشنی دید که تمام فناوریها و یافته‌های اپل شبکه‌ای از توده‌های متشکل از مخترعان و فناوری‌های توسعه یافته توسط آن‌ها است. ابتدا بهتر است توضیحی در مورد نمادهای مورد استفاده در این شبکه ارائه دهیم. نماد دایره نشان‌دهنده‌ی مخترع و نماد مربع نشان‌دهنده‌ی فناوری است که فرد یا افرادی آن را توسعه داده‌اند. همانطور که در این تصویر نیز می‌بینید، در قسمت بالای شبکه، خوشه‌ای به رنگ آبی روشن وجود دارد که در واقع تیم طراحی صنعتی اپل است که توسط جانی‌آیوی رهبری می‌شود. تیم طراحی در ادامه با مخترعان و فناوری‌هایی که بیشتر مرتبط با طراحی قطعات گجت‌های موبایل است، اتصال دارد. استیوجابز به‌عنوان مرکز ارتباطات این شبکه‌ی در هم تنیده، بخش طراحی را در سمت چپ با رنگ آبی روشن به سمت راست با رنگ آبی تیره متصل کرده است. شبکه آبی تیره متشکل از موارد مربوط به طراحی رابط‌کاربری سیستم‌عامل‌ها از مرحله‌ی طراحی تا پیاده‌سازی است. شبکه‌ی قرمز رنگ نیز بیشتر تمرکز خود را روی آیتونز قرار داده است.خوشههای بنفش رنگ نیز گویای متخصصان و مخترعان اپل در زمینه‌ی امنیت و رمزگذاری داده‌ها هستند.
هرچند همین نقشه نیز تاحدودی می‌تواند گویای ارتباطات و نحوه‌ی اتصال فناوری‌های مختلف در اپل باشد، اما نقشه‌ی پویایی از نحوه‌ی گسترش فناوری در اپل طی سالیان فعالیت این کمپانی می‌تواند نگرش بهتری را در خصوص چگونگی پیشرفت اپل در اختیار قرار دهد.
منابع داده و متدلوژی بررسی ساختار
اطلاعات مورد استفاده برای تهیه‌ی شبکه‌ی خوشه‌ای ایجاد شده شامل تمامی پتنت‌های ثبت شده‌ی اپل از ژانویه ۱۹۷۸ تا اکتبر ۲۰۱۴ است. برای جلوگیری از تکرار ثبت اختراعات و فناوریها با کاربردهای یکسانی که نام‌های متفاوتی دارند، تنها یک مورد در شبکه‌ی مورد نظر ثبت شده است. در نهایت با بررسی تاریخ ۳۶ ساله ثبت پتنت در کمپانی اپل، مجموعه‌ای شامل ۹٫۶۶۳ پتنت به دست آمده که حاصل کار ۵٫۲۷۲ مخترع است. با استفاده از الگوریتم شناسایی الگو نیز از تکرار نام مخترعین به‌دلیل ایجاد و ثبت چندین پتنت پیشگیری شده است. در این شبکه‌ی خوشه‌ای مخترعان با استفاده از دایره‌های تو پر مشخص شدهاند و در قسمت‌‌هایی به شبکه پیوسته‌اند که در توسعه‌ی پتنتی مشارکت داشته باشند. پتنت‌ها نیز با مربع‌های توپر مشخص شدهاند. رنگ مربوط به دایره‌ها و پتنت‌های مورد نظر با توجه به خوشه‌ای که افراد یا پتنت‌های توسعه یافته در آن قرار دارند، مشخص شده است.
نگاهی کوتاه به تاریخ فناوری در اپل
با مانیتور کردن فناوری‌های توسعه یافته و تشکیل خوشههای متشکل از پتنت‌ها و مخترعان، می‌توان به روشنی دید که در طول زمان چه فناوری‌هایی در اپل تشکیل یافته و در مقابل، کدام فناوریها کنار گذاشته شدهاند. براساس دوره‌های تاریخی تاثیرگذار در تاریخ کمپانی اپل که شامل مواردی نظیر معرفی محصولات جدید، ترک کمپانی توسط جابز و بازگشت وی می‌شود، دوره‌های زمانی مورد بررسی به چند دسته تقسیم شدهاند. در نهایت ۹ دورهی زمانی ایجاد شده که می‌توان با استفاده از نقشه‌ی تعاملی زیر به تفکیک هر بازه، وضعیت خوشه‌ها و وضعیت کلی شبکه‌ی فناوری اپل را به روشنی دید.
با استفاده از نقشه‌ی تعاملی زیر می‌توان براساس نام مخترعین یا فناوری‌های اضافه شده، به جستجوی فناوری‌های خاصی پرداخت. این نقشه‌ی تعاملی امکان زوم کردن و همچنین کلیک روی هر یک از نودهای شبکه را امکان‌پذیر می‌کند که در صورت کلیک، پنجره‌ای پاپ‌آپ باز شده و نام فناوری یا شخص مورد نظر که این فناوری را توسعه داده، نمایش می‌دهد. ضمنا در بالای پنجره کلید‌هایی به منظور تفکیک دوره‌های زمای مختلف قرار گرفته که می‌توان با استفاده از آن با پیشرفت‌های صورت گرفته در کنار فناوری‌های اضافه یا کنار گذاشته شده در محصولات اپل نظاره کرد.
با بررسی گسترش خوشههای شبکه‌ی فناوری‌های اپل در طول دوره‌های مختلف می‌توان مخترعان و فناوری‌های کلیدی در هر دورهی زمانی را به وضوح دید. در ادامه توضیحاتی در خصوص هر دورهی زمانی ارائه می‌کنیم.
۱۹۷۸ تا ۱۹۸۵: ارائه‌ی اپل II، I و III و استعفای استیو جابز
اگرچه اولین پتنت اپل توسط استیو وازنیاک در سال ۱۹۷۷ میلادی ثبت شد، اما این پتنت تا سال ۱۹۷۹ منتشر نشد. پتنت مورد نظر در واقع استفاده از میکروکامپیوتر همراه نمایشگر ویدئویی است که در واقع می‌توان این پتنت را بنیان اپل II عنوان کرد. اپل پس از تولید این محصول لقب اولین میکروکامپیوتری را که بصورت انبوه تولید شده برای اپل IIکسب کرد. رود هولت با ثبت پتنت مربوط به تامین انرژی مورد نیاز اپل II نام خود را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مخترعان اپل در این دوره ثبت کرده است. سومین مخترع مهم اپل در دورهی زمانی مورد نظر، وندل ساندر است که به‌عنوان توسعه‌دهنده‌ی اصلی در زمان تولید اپل III در این کمپانی به کار مشغول بود. ثبت پتنت در این دورهی زمانی بسیار محدود بوده، بطوریکه در فاصله‌ی این هفت سال فقط ۱۶ پتنت ثبت شده است. در سال ۱۹۸۵ میلادی استیو جابز اپل را ترک کرد و کمپانی نکست (NeXT) را بنیان نهاد.
۱۹۸۶ تا ۱۹۹۶: اپل بدون استیو جابز
اپل در دوران بدون جابز رشد فزاینده‌ای را در میزان پتنت‌های ثبت شده شاهد بود. تعداد پتنت‌های ثبت شده از ۴ پتنت در سال ۱۹۸۶ میلادی به بیش از ۱۸۲ پتنت در سال ۱۹۹۶ رسید که در مجموع اپل موفق شد در بازه‌ی ۱۰ ساله ۶۷۵ پتنت را به ثبت برساند. در دورهی زمانی مورد نظر شماری از خوشههای شبکه‌ی اپل شکل گرفت که از جمله‌ی مخترعان کلیدی در این دوره نیز می‌توان به استیو روسکوفسکی، مهندس سخت‌افزار در زمینه توسعه پردازنده‌ها اشاره کرد. همچنین باید از افرادی مثل استیو یانگ، مسئول معماری پاوربوک‌های اپل و جانی آیوی، مدیر ارشد طراحی اپل نام برد که در این دوره اولین فعالیت‌های خود را در اپل آغاز کرد. در این دوره می‌توان اولین فعالیت‌های مرتبط با اینترفیس FireWire را نیز مشاهده کرد که توسط فلورین اُپرسکو و راجر وان برونت رهبری می‌شد.
۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱: بازگشت جابز و تشکیل تیم طراحی صنعتی کمپانی
تصاحب کمپانی نکست توسط اپل، راه را برای انتقال دوباره‌ی استیوجابز به کمپانی اپل باز کرد. با خرید کمپانی نکست توسط اپل که در واقع یکی از شروط اصلی جابز برای بازگشت بود، جابز تبدیل به مدیرعامل کمپانی اپل شد. جابز با ورود دوباره به کمپانی اپل قدم‌های اولیه برای تشکیل تیم طراحی صنعتی کمپانی را کلید زد که می‌توان در نقشه نیز به روشنی تشکیل خوشه‌ی مورد نظر را دید. جانی آیوی با افراد دیگری نظیر بارت آندره، دنیل دی‌لولیس، کریس استرینگر، دونجان کر، مت روبراخ، ریچارد هوآرث، دنیل کاستر و اگن وانگ نفرات اصلی تیم طراحی صنعتی اپل را تشکیل دادند که از آن پس وظیفه‌ی طراحی محصولات به عهده‌ی این تیم بود که این موضوع منجر به تولید محصولات ماندگاری از جانب اپل شد. جابز در این بازه‌ی زمانی نیز بار دیگر به‌عنوان یک مخترع پتنت ظاهر شد و موضو ع پتنت جدیدی که وی روی آن به همراه دوچمان باس اردینگ کار می‌کرد، رابط کاربری بود. خوشه‌ی قرمز رنگی که در میان شبکه‌ی فناوری‌های اپل قرار دارد روی توسعه سیستم‌عامل متمرکز است که اولین محصول آن انتشار OSX در سال ۲۰۰۱ بود.
۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷: حرکت به سوی شبکه‌ی فناوری داخلی: راه‌اندازی آیتونز، تیم طراحی صنعتی و ارائه‌ی اولین آیفون
شبکه‌ی اپل در این دوره ساختار اصلی خود را شکل داد. در این سال‌ها می‌توان در هم تنیدگی و ارتباط تنگاتنگ بین بخش‌ها را مشاهده کرد که در این بین استیوجابز به‌عنوان مرکز ارتباط در میان خوشه‌ها قرار دارد و خوشه‌ی آیتونز با محوریت جف رابین (قائم مقام کنونی بخش اپلیکیشن‌های مصرفی)، خوشه‌ی رابط گرافیکی کاربر و طراحی سیستم‌عامل به مدیریت براس اردینگ در کنار ارتباط با افرادی نظیر گرگ کریستی، اسمات فورستال و ایمران چاندری قرار گرفته است. به وضوح می‌توان دید که راه‌اندازی فروشگاه آیتونز در سال ۲۰۰۳ میلادی این شبکه را تحت تاثیر قرار داده است. فناوری‌های مرتبط با تولید آیپاد را نیز می‌توان با خوشه‌ی سبز رنگ مشاهده کرد. خوشه‌ی آبی رنگ نیز متعلق فناوری مرتبط به توسعه‌ی Final Cut Pro است که در قسمت پایین و راست مشخص می‌شود. در خوشه‌ی مربوط به تیم طراحی صنعتی می‌توان نتیجه‌ی فعالیت این تیم را مشاهده کرد که در قالب فناوری‌های مختلفی در خوشه‌ی آبی رنگ مشخص است. اغلب فناوری‌های توسعه یافته در این دوره مرتبط با فناوری استفاده از صفحه‌ی نمایش لمسی است که ارمغان آن در سال ۲۰۰۷ میلادی با معرفی آیفون روانه‌ی بازار شد.
۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹: تمرکز روی iOS و گجت‌های مبتنی بر صفحه‌ی نمایش لمسی
در ادامه‌ی رشد فزاینده‌ی تولید پتنت‌ها، در این دورهی زمانی نیز شاهد ایجاد ۹۴۰ پتنت توسط ۶۳۶ مخترع هستیم. در دورهی زمانی مورد نظر می‌توان نقش برجسته‌ی گرگ کریستی، مدیر تیم رابط گرافیکی و اسکات فورستال، رهبر تیم iOS را مشاهده کرد که برای توسعه‌ی نسل جدید iOS تلاش کردهاند. فعالیت‌های این دو تیم و این دو رهبر را می‌توان در خوشه‌ی آبی رنگ به وضوح دید. در این دورهی زمانی می‌توان به وضوح دید که تیم طراحی صنعتی از بدنه‌ی اصلی شبکه منزوی شده است. جابز در این دوره نیز به‌عنوان رابط برای دو خوشه‌ی طراحی و رابط کاربری و نرم‌افزار ایفای نقش کرده است. در این دوره شاهد فعالیت استیو هاتلینگ در خوشه‌ی زرد رنگ هستیم که فعالیت‌هایی را در حوزه‌ی توسعه‌ی فناوری‌های مرتبط با صفحات نمایش لمسی به‌عنوان آماده‌سازی بستر معرفی آیپد در سال ۲۰۱۰ انجام داده است.
۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱: آیفون ۴، آیپادها و مرگ استیو جابز
در ابتدای این دوره ۱۱۵۰ مخترع با ۱۲۷۶ پتنت ثبت شده شبکه‌ی خوشه‌ای فناوری‌های اپل را تشکیل می‌دهند. اپل در جریان این دو سال، دو نسل از آیپد‌های خود را روانه‌ی بازار کرد که از این‌رو فناوری‌های مرتبط با گجت‌های لمسی نقشی کلیدی را در آن بازی می‌کنند. خوشه‌ی سبز رنگ در مرکز شبکه‌ی اپل نشان از فناوری‌های مرتبط با آیپاد است که می‌توان فناوری‌های مرتبط با عرضه‌ی آیپاد شافل، آیپاد نانو و آیپاد تاچ را نیز در این دوره دید. خوشه‌ی آبی رنگ در سمت راست در این دوره روی فناوری‌های ارتباط تصویری از جمله‌ی فیس‌تایم متمرکز شده است. این سرویس از جمله‌ی اپلیکیشن‌هایی بود که اپل روی آیفون ۴ در سال ۲۰۱۰ میلادی به کاربران ارائه کرد. در روزهای پایانی سال ۲۰۱۱، استیوجابز درگذشت و تیم‌کوک جای وی را در اپل گرفت.
۲۰۱۲: شتاب در ثبت پتنت‌ها و تغییرات در محصولات
به‌دلیل رشد فزاینده‌ی پتنت‌ها، از سال ۲۰۱۲ میلادی دوره‌ها بصورت بازه‌های یک ساله بررسی شدهاند. در این دوره جنگ‌های پتنتی با سایر کمپانی‌هایی که در زمینه‌ی تولید گوشی‌های‌هوشمند فعالیت می‌کنند، آغاز شده است. ضمنا در این دوره می‌توان فعالیت‌ها در جهت ثبت پتنت به منظور توسعه‌ی محصولات با ویژگی‌های جدید از جمله آیپد، آیفون و مک‌بوک را دید. ضمنا در این دورهی زمانی اپل محصول جدید خود را با نام آیپد مینی روانه‌ی بازار کرد. همچنان می‌توان نام استیوجابز را برای ثبت فناوریها و پتنت‌هایی در این کمپانی مشاهده کرد. در این دوره دوچمان باس اردینگ جایگاه خود را به‌عنوان یکی از طراحان کلیدی رابط کاربری در اپل بیش از پیش مستحکم‌تر کرده است.
۲۰۱۳: شکاف در شبکه
در سال ۲۰۱۳ نکته‌ی جالبی را می‌توان در شبکه‌ی فناوری اپل مشاهده کرد و این موضوع ایجاد شکاف در این شبکه است. همانطور که می‌بینید در سال ۲۰۱۳ شکافی در این شبکه ایجاد شده که شاید بتوان آن را به نبود استیوجابز در این کمپانی ارتباط داد. با وجود درگذشت استیو جابز می‌توان نام وی را به‌عنوان افرادی که پتنتی به نام آن‌ها ثبت شده مشاهده کرد. همانطور که می‌بینید خوشههای قرار گرفته در بخش سمت چپ بیشتر روی فناوری‌هایی نظیر طراحی محصولات و تکنولوژی صفحات لمسی متمرکز هستند، در حالی که خوشههای سمت راست روی توسعه‌ی نرم‌افزار کار می‌کنند. سخت‌افزار در برابر نرم‌افزار را باید به‌عنوان دستاورد این دوره بیان کرد، اما آیا اپل به سمت یک کمپانی دو تکه پیش می‌رود؟ در این دوره می‌توان خوشه‌ی نارنجی تیره‌ای را مشاهده کرد که روی فناوری‌های مرتبط به شبکه‌های مخابراتی تمرکز دارد. این شبکه برای توسعه‌ی فناوری‌های مرتبط با پشتیبانی از ۴G تشکیل شده که ارمغان آن را در آیفون ۵ می‌بینیم.
۲۰۱۴:انتخاب طراحی به‌عنوان الویت اول، کاهش تمرکز روی نرم‌افزار
جانی آیوی و تیم طراحی اپل در این دوره روزهای شلوغی را پشت سر گذاشته‌اند. با نگاهی به شبکه‌ی فناوری اپل می‌توان دید که در فاصله‌ی ژانویه تا اکتبر ۲۰۱۴ پتنت‌ها و فناوری‌های مختلفی در رابطه با طراحی محصولات اصلی و جانبی اپل ثبت شده در حالی که تعداد پتنت‌های ثبت شده در خوشههای سمت راست که روی فناوری‌های نرم‌افزاری تمرکز دارند، بسیار کمتر است. شاید خروج تنی چند از نیروهای قدیمی اپل از قبیل باس اردینگ و اسکات فورستال را بتوان دلیل عمده‌ی کاهش فعالیت خوشه‌ی سمت راست عنوان کرد.
با نگاهی به شبکه‌ی خوشه‌ای فناوری اپل می‌توان به این نتیجه رسید که استیو جابز مخصوصا پس از بازگشت به اپل در سال ۱۹۹۷ میلادی نقشی کلیدی در ایجاد ارتباط بین بخش‌های مختلف اپل بازی کرده است. همانطور که اشاره کردیم می‌توان به روشنی دید که پس از مرگ وی فاصله‌ای معنی‌دار بین خوشههای مختلف اپل ایجاد شده است.
می‌توان به روشنی دید که چگونه توسعه‌ی دانش و فناوری در داخل یک کمپانی در طول بازه‌های زمانی مختلف ایجاد شده و در صورت نبود نیاز از بین می‌رود. ضمنا یکی از بهترین مواردی که در این کمپانی‌ها مشخص است، لزوم ایجاد راهکارهای جدید به‌منظور توسعه‌ی محصولات و در واقع پویایی کل سیستم است که کمپانی را به اهداف تعیین شده سوق می‌دهد.
نظر شما در این خصوص چیست؟
نظرات کاربران